Liesbreuk

Er zijn diverse soorten liesbreuken te onderscheiden, onder andere afhankelijk van de plaats ('breukpoort') waar de inhoud van de buikholte uit gaat puilen.

• De aangeboren liesbreuk, die ontstaat doordat de processus vaginalis peritonaei niet wordt gesloten;
• de directe (via de achterwand van het lieskanaal) liesbreuk, achter de arteria epigastria inferior langs;
• de indirecte liesbreuk (door de anulus inguinalis in het lieskanaal richting scrotum), vóór de arteria epigastria inferior langs;
• de hernia femoralis (de poort waar de grote bloedvaten naar het been doorheen gaan).

De patiënt (meestal een man) merkt een bobbel op in de lies die opkomt bij persen en (in het begin) teruggaat bij stoppen met persen of gaan liggen. Later kan de patiënt de bobbel meestal zelf terugduwen ('reponeren'). Vroeger werden hiervoor ook 'breukbanden' gebruikt, hulpmiddelen die druk uitoefenden op de breukplaats waardoor de buikinhoud niet ging uitpuilen.

Een liesbreuk gaat vaak gepaard met enig ongemak, zoals een zeurderig gevoel in de liesstreek. Maar vaak ook heeft een patiënt geen enkele klacht. Bij beklemd raken van de inhoud van de breukzak bij de breukpoort, het smalste gedeelte, treedt door afknelling van de bloedvaten hevige pijn op; dit is een medisch spoedgeval dat spoedig moet worden geopereerd omdat er necrose en gangreen van de darmwand kan optreden.

De kans bestaat dat een darmlus in de breuk beklemd raakt (beklemde breuk). Dit is een ernstige toestand die, als niet snel wordt ingegrepen, tot afsterven van een stuk darm kan leiden.

Een liesbreuk kan verschillende oorzaken hebben. Meestal is er sprake van een verzwakking van de buikwand. Dit kan aangeboren zijn, of het resultaat van zwaar tillen, overgewicht, problemen met obstipatie bij de stoelgang of veel hoesten (bijvoorbeeld rokers). Ook het langdurig spelen van blaasinstrumenten vergroot de kans op het krijgen van een liesbreuk. Ook een wijd lieskanaal predisponeert voor een breuk. Bij vrouwen komen liesbreuken veel minder voor en zijn ze vaak van het femorale type.

Personen met het syndroom van Marfan hebben een verhoogde kans op een liesbreuk.

Een arts kan het bestaan van een liesbreuk eenvoudig vaststellen. Omdat een liesbreuk niet vanzelf herstelt en in de loop van de tijd kan verergeren, is een operatie nodig. Traditioneel wordt een liesbreuk verholpen door het buikvlies te herstellen met weefsel van de buikwand zelf of door er een stukje kunststof in te plaatsen. Sinds relatief kort worden liesbreuken ook met kijkoperaties (laparoscopische procedure) behandeld: de resultaten daarvan op langere termijn zijn echter nog niet bekend. De voorkeursbehandeling is thans het gebruik van een kunststoffen matje volgens de Lichtenstein-methode.

Na een operatie is er nochtans in de litteratuur sprake van significant meer complicaties dan indien een afwachtende houding aangenomen wordt. Een studie van de Nederlandse Vereniging van chirurgen vroeg zich af of dat de chirurgische afhandeling van asymptomatische tot mildsymptomatische liesbreuken bij ouderen (meer dan 50 jaar) gerechtvaardigd was. Het bleek dat een afwachtende houding meer aangewezen was.[2] Dit werd later bevestigd in een andere studie.[3].

Een operatief herstel van een hernia inguinalis is alleen noodzakelijk als de patiënt klachten heeft (zoals bij een beklemde breuk). Een pijnloze zwelling bij drukverhogende momenten in de lies is geen reden tot operatie. Toch zal een dergelijke liesbreuk vrijwel altijd vergroten, zodat een operatie uiteindelijk wel noodzakelijk wordt. Dit wordt tegengesproken door de vooraf geciteerde literatuur.

Indien er bij de patiënt een contra-indicatie voor een operatieve behandeling bestaat, wordt een conservatieve behandeling toegepast met een liesbreukband. De breukband bestaat uit een circulaire band met een pelotte op de breukpoort en een liesband om de breuk goed te ondersteunen. Er dient vermeld te worden dat de studies die een afwachtende houding aanraden soms voorbijgaan aan het feit dat de patiënt die handelingen zou moeten vermijden die de breukpoort zouden doen vergroten. Dit is dan ook de patiënt veroordelen tot arbeidsongeschiktheid of verminderen van tuinwerkjes enz. Ook als de persoon nog beroepsmatig actief is, is het niet benutten van een effectief hulpmiddel ethisch niet te verantwoorden . Een nieuwe ontwikkeling met hoge druk liesbreukslips met anatomisch gevormde drukpelottes die onzichtbaar aan de binnenkant van de slip ingeschoven worden bieden tijdens de dagdagelijkse activiteiten voldoende tegendruk. Dit wordt meer dan bij een liesbreukband bereikt door (1) de zorgvuldig opgebouwde manier van confectie van de slip (druk gaat van schuinonder naar boven), (2) de anatomische pelotte en (3) het voldoende hoog percentage aan Elasthane. Het gebruik van liesbreukslips met lagere tegendruk die deze eigenschappen niet bezitten is dan ook af te raden in een acute fase.