Kurt Gerron

Kurt Gerron was afkomstig uit een Joodse familie in Berlijn. Gerron was zijn artiestennaam, zijn echte naam was Gerson. Gerron studeerde eerst geneeskunde, maar werd in 1920 acteur. Gerson diende in de Eerste Wereldoorlog in de loopgraven van Ieper. Hij raakte zwaargewond en als gevolg daarvan impotent. Als beginnend student geneeskunde vervulde hij medische taken. Hij trad op in films zoals Der blaue Engel met Marlene Dietrich als tegenspeelster en op het toneel in de rol van Brown (het hoofd van de politie in Londen) in de première van de Dreigroschenoper in Berlijn in 1928. In deze opera zong hij de oorspronkelijke versie van het latere wereldberoemde nummer Die Moritat vom Räuber Mackie Messer (Mack the knife). Kurt Gerron zou in meer dan 70 films spelen.

Gerron werd in 1933 nadat de nazi's de macht hadden overgenomen in Duitsland een reis aangeboden naar Hollywood maar hij weigerde en bleef achter in Europa. Hij verliet Duitsland en reisde eerst naar Frankrijk en later naar Nederland.

In de periode 1933 tot 1940 werkte hij aan verschillende Nederlandse films mee, waaronder de succesvolle boekverfilming in 1936 van Merijntje Gijzen's Jeugd van A.M. de Jong.[1] In 1937 regisseerde hij de Nederlandstalige stemmen voor de tekenfilm Sneeuwwitje en de zeven dwergen.

Nadat het Duitse leger Nederland na 10 mei 1940 had bezet, werd hij geïnterneerd in het Kamp Westerbork. Op 25 februari 1944 werd hij getransporteerd naar het concentratiekamp Theresienstadt. Hij verzorgde daar een cabaret genaamd The Karussell voor de kampbewoners.

In 1944 werd Gerron door de nazi's verzocht om een propagandafilm te maken die liet zien hoe humaan het leven was in Theresienstadt. Toen de opname klaar was, moest Kurt Gerron definitief op transport naar Auschwitz. Hij werd direct na aankomst vergast (en dat terwijl juist de dag daarop in opdracht van Reichsfuhrer SS Heinrich Himmler de gaskamers definitief buiten werking werden gesteld). Gerrons film had waarschijnlijk de titel Theresienstadt: Ein Dokumentarfilm aus dem jüdischen Siedlungsgebiet met ondertitel Der Führer schenkt den Juden eine Stadt. De film is waarschijnlijk nooit compleet voltooid; er zijn slechts fragmenten van bekend.

Gerron is het onderwerp van twee documentairefilms, Prisoner of Paradise en Kurt Gerrons Karussell. Prisoner of Paradise is een Canadese documentaire uit 2003 geregisseerd door Malcolm Clarke en Stuart Sender. De film vertelt het waargebeurde verhaal van Kurt Gerron. Het boek met de oorspronkelijke titel "Gerron" (2011) van Charles Lewinsky, in het Nederlands "Terugkeer Ongewenst" (2012), vertelt het levensverhaal van Gerron in romanvorm, niet biografisch.

• Het mysterie van de Mondscheinsonate, 1935
• Merijntje Gijzens Jeugd, 1936
• De drie wensen, 1937

• Kathinka Dittrich, Achter het doek – Duitse emigranten in de Nederlandse speelfilm in de jaren dertig (1987) Het Wereldvenster, ISBN 90 293 9853 1
• Charles Lewinsky, Terugkeer ongewenst, ISBN 978 90 5672 410 8