Johannes Hoorn

Ds. Hoorn wist zich als gereformeerd predikant gebonden aan wat geschreven staat in de Heilige Schrift en de gereformeerde belijdenis, maar had moeite met een gangbare interpretatie van artikel 28 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Volgens deze interpretatie leert dit artikel dat er gelovigen buiten de kerk zijn, die zich nog bij de kerk moeten voegen door het doen van de juiste kerkkeuze. Toen de classis Grootegast van 1983 uitsprak: "Artikel 28 van de N.G.B. gaat er duidelijk vanuit, dat er gelovigen zijn buiten de Kerk, daar zij worden opgeroepen zich bij de Kerk te voegen", stelde ds. Hoorn hiertegenover:

"Dit artikel zegt niet, dat er gelovigen zijn, die zich niet bij de kerk voegen, maar zegt, dat alle gelovigen zich bij de kerk moeten voegen. Het zegt ook niet, dat alle gelovigen, die buiten de kerk zijn, zich daarbij moeten voegen. En als motief voor het feit, dat men zich bij de kerk moet voegen, voert artikel 28 niet aan: omdat men buiten de kerk verkeert, maar: omdat er buiten de kerk geen zaligheid is. Wie de tekst van artikel 28 overweegt, kan het volgende stellen:

1. artikel 28 leert, dat het de roeping van de gelovigen is zich niet op zichzelf te houden maar zich te voegen bij deze heilige vergadering om zo de enigheid der kerk te onderhouden;
2. artikel 28 doet deze roeping uitgaan tot alle gelovigen zonder onderscheid;
3. artikel 28 kent met betrekking tot deze allen niet de onderscheiding 'binnen de kerk' dan wel 'buiten de kerk';
4. artikel 28 voert als grond voor de roeping van deze allen aan, dat in deze vergadering bijeenkomen, degenen die behouden worden en dat buiten haar geen zaligheid is (vgl. de tekst, zoals vastgesteld door de synode van Arnhem);
5. artikel 28 leert ook, dat allen die deze roeping niet opvolgen doen tegen de ordinantie van God;
6. artikel 28 hanteert wat het onder 5 gestelde betreft niet de formulering: 'Daarom handelen alle gelovigen die zich van haar afzonderen...', maar: 'Daarom handelen allen, die zich van haar afzonderen...';
7. artikel 28 zegt niet, dat er gelovigen zijn, die de roeping van alle gelovigen in dezen niet opvolgen;
8. artikel 28 zegt in zijn motiverende voorzin, zoals hierboven onder 4 geciteerd, wél, dat in deze vergadering bijeenkomen degenen, die behouden worden;
9. degenen, die behouden worden, zoals artikel 28 formuleert, zijn de ware christgelovigen, die al hun zaligheid verwachten in Jezus Christus (vgl. art. 27), zodat in de motiverende voorzin van artikel 28 wordt beleden, dat de ware gelovigen in deze heilige vergadering bijeenkomen.

Bovenstaande negen punten maken duidelijk, dat het niet behoort tot de leer der kerk in artikel 28 van de N.G.B., dat er ware gelovigen zijn buiten de kerk, ware gelovigen, die zich niet bij de kerk voegen. Een classis binnen de Gereformeerde Kerken in Nederland behoort ambtsdragers in haar ressort niet te binden aan datgene, waarvan volgens haar artikel 28 van de N.G.B. uitgaat, maar aan datgene, wat in dit artikel zelf staat geschreven; aan niets meer en aan niets minder dan dat. In het andere geval loopt men het gevaar het katholieke geloof te binden aan eigen wijsheid in plaats van ernaar te jagen om samen met al de heiligen te vatten hoe groot de breedte en lengte en hoogte en diepte is, en te kennen de liefde van Christus, die de kennis te boven gaat (vgl. Efe. 3)." (J. Hoorn, Geen ander evangelie, 1983)

Een meerderheid binnen de kerkenraad van de Gereformeerde Kerk te Grootegast beschouwde dit gevoelen van ds. Hoorn als in strijd met Schrift en belijdenis, en bracht het daarom ter toetsing op de Generale Synode van Heemse (1984-1985). Deze synode was het eens met de classis die 'gelovigen buiten de kerk' tot uitgangspunt van artikel 28 verklaarde. Ze achtte Christus "door zijn Geest en Woord in zijn voortdurende arbeid breder bezig dan wij dikwijls kunnen opmerken" en sprak daarom uit dat "in het gevoelen van ds. Hoorn aan de breedheid van Christus' werk en aan Gods barmhartigheid in het vergaderen van de kerk op onaanvaardbare wijze tekort wordt gedaan. Daarom behoort ds. Hoorn dit gevoelen als in strijd met Schrift en belijdenis publiek te herroepen."

Ds. Hoorn weigerde echter zijn gevoelen te herroepen. Volgens hem had de synode allerminst aangetoond dat hij in strijd kwam met wat in Schrift en belijdenis staat uitgedrukt, maar baseerde zij zich slechts op een interpretatie van wat geschreven staat. Vanwege deze weigering werd ds. Hoorn door zijn kerkenraad in 1984 geschorst en in 1985 afgezet. In 1986 ging een deel van de gemeente over tot Afscheiding. Ds. Hoorn diende de afgescheiden kerk tot aan zijn overlijden in 2013.

• Gewoon gereformeerd in Grootegast, Reformatorisch Dagblad, 10 juli 2008