Jeroen van Noordwijk

Hij werd geboren als de zoon van christelijke edelen. Hij was al vanaf zijn geboorte anders dan de meeste kinderen bij hem in de buurt. Dat werd nog duidelijker toen hij wat ouder was. In plaats van buiten te spelen met de andere kinderen, ging hij naar de kerk om te bidden en te mediteren. Toen hij twaalf was, vertelde hij zijn ouders dat hij het klooster in wilde. Zij waren hier niet blij mee, omdat hij de enige zoon was, en hij dus alles zou erven, inclusief het landgoed. De jonge Jeroen bleef bij zijn punt, waarna zijn ouders, met grote tegenzin, hun toestemming gaven.

Jeroen werd tot priester gewijd. Hij kwam naar Nederland, om het evangelie te verspreiden. Hij werd door bisschop Hunger van Utrecht naar Northgo, het huidige Noordwijk, gestuurd. Jeroen zou er in 851 het eerste kerkje hebben gesticht, toegewijd aan Sint-Maarten.

In 856 landden de Vikingen op het strand van Noordwijk. Ze namen een groot deel van de bevolking gevangen; ook werden de mensen gedwongen de oude goden opnieuw te vereren. Jeroen weigerde te offeren aan die goden, waarna hij werd onthoofd. Toen de Vikingen wegtrokken, werd hij begraven in de duinen bij Noordwijk.

Jeroen wordt afgebeeld als een priester met hostie, kelk en kazuifel. Ook het zwaard waarmee hij onthoofd werd en een valk die als teken van zijn afkomst gebruikt wordt, komen op afbeeldingen voor. Een enkele keer is onder zijn toga een wapenuitrusting te zien.

Jeroen wordt, net zoals Antonius van Padua, aangeroepen om verloren dingen terug te vinden. Dat houdt verband met de legende van Northbodo. In de 10e eeuw wist niemand meer waar Jeroen was begraven. Een jongen uit de buurt van Noordwijk, Northbodo, kreeg in een droom bezoek van Jeroen, die hem vertelde waar zijn graf was. Jeroen vroeg de jongen om hem op te graven en naar het klooster in Egmond te brengen. Aanvankelijk weigerde Northbodo, waarna zijn paarden waren verdwenen. Toen hij en zijn vrienden aan het zoeken waren, kwam Jeroen opnieuw langs. Hij vertelde hem waar de paarden waren en vroeg hem nogmaals of hij zijn botten naar Egmond wilde brengen. Ditmaal gehoorzaamde Northbodo.

De feestdag van Jeroen is op 17 augustus, volgens de overlevering zijn overlijdensdatum.

Hij is misschien dezelfde persoon als Hiero/Iero (van Schotland) die in 885 door Vikingen werd vermoord tijdens een roofoverval in Nederland en die eveneens wordt herdacht op 17 augustus.

• Sint-Jeroen in de databank van Nederlandse bedevaartplaatsen van het Meertens Instituut

Zie de categorie Saint Jeroen of Noordwijk van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.