Izabela Czartoryska

Izabela Dorota Fleming werd geboren als een dochter van graaf Georg Detlev von Flemming en Antonina Czartoryska. Op 18 november 1761 huwde ze met prins Adam Kazimierz Czartoryski. Ze zou ook een verhouding hebben gehad met de Russische ambassadeur Nikolai Vasilyeich Repnin, die de eigenlijke vader zou zijn van Adam Jerzy Czartoryski. In 1772 verbleef ze in Parijs en maakte ze aldaar kennis met de Verlichtingschrijvers Benjamin Franklin, Jean-Jacques Rousseau en Voltaire. Drie jaar later groeide mede onder de leiding van Izabela Czatoryska het Czartoryskipaleis in Puławy uit tot een salon. Haar hof werd gezien als een van de meest progressieve en liberale plekken in het Gemenebest.

In 1796 gaf ze opdracht tot de herbouw van het geruïneerde Czartorskypaleis en begon ze met de start van haar museum. Op het terrein van het paleis liet ze in 180i de Tempel van de Sibille bouwen waar ook verscheidene stukken in onder werden gebracht. Het museum werd gesloten in 1831 tijdens de Novemberopstand en alle stukken werden geëvacueerd. Na de mislukte opstand moest Czatoryska de wijk nemen naar de gebieden van haar dochter Maria Anna Czartoryska in het door Oostenrijk geregeerde Galicië waar ze ook zou overlijden.

• Myśli różne o sposobie zakładania ogrodów (1805)
• Pielgrzym w Dobromilu, czyli nauki wiejskie (ca. 1818)