IJzel

Het ijslaagje kan zich op verschillende manieren vormen, meestal aan het eind van een vorstperiode, wanneer de grond bevroren is en er nog een koude luchtlaag aanwezig is van onder het vriespunt. Dat is goed mogelijk omdat de grond vaak langer koud blijft dan de lucht die erover stroomt. Een dooiaanval begint meestal op enige honderden meters hoogte, waar de minder koude lucht binnenstroomt. De koudere vrieslucht heeft door haar lagere temperatuur een groter gewicht dan de zachtere lucht. Daardoor weet de vorst zich aan het aardoppervlak het langst te handhaven. Als de koude lucht hardnekkig is, spreken we van een 'koude plaklaag'.

De neerslag valt dan in de vorm van regen uit de zachte lucht, maar de druppels koelen onderweg in de koude lucht weer af tot onder het vriespunt, men spreekt daarom ook wel over onderkoelde regen. Er treedt geen bevriezing van de regendruppels op, omdat de daarvoor de in de druppels benodigde groeikernen (stof of andere vorm van aerosolen) afwezig zijn. Zodra de regen de koude grond of voorwerpen daarop bereikt, wordt de onderkoelde regen direct wel omgezet in ijs. Het ijs dat zo ontstaat, wordt ijzel genoemd. Bevriest de regen al eerder (tot fijne ijskorreltjes, kleiner dan bij hagel), dan spreekt men van ijsregen. Het resultaat is hetzelfde: ook ijsregen kan aan de grond vastvriezen en een ijslaagje vormen, als de druppels niet geheel bevroren zijn. IJsregen kan ook als stukjes ijs op de grond vallen.

Als er regen valt die niet onderkoeld is maar wel bevriest op de grond, mag er in de meteorologie strikt genomen niet gesproken worden van ijzel, men spreekt dan van aanvriezende regen. Bij deze neerslagvorm vindt bevriezing alleen plaats op voorwerpen die een temperatuur onder nul graden Celsius hebben. In waarschuwingen wordt hier geen onderscheid in gemaakt.

Men spreekt dus alleen van ijzel als regen door een laag gaat waar het onder 0 graden Celsius is, onderkoeld raakt en als ijs afgezet wordt op de grond of voorwerpen.

Overigens moet opgemerkt worden dat neerslag altijd begint in de vorm van sneeuw in de hogere luchtlaag en overgaat in regen in de warmere lagere luchtlaag, overal ter wereld, ook tijdens een dooi-aanval.

Fietsster glijdt uit door ijzel

Het spreekt voor zich dat het verkeer meestal veel hinder ondervindt van ijzel op de weg. Ook elektrische treinen en trams kunnen stilvallen als er ijzel op de bovenleiding is. In de extreemste gevallen vormt zich een spiegelgladde laag op alle verharde oppervlakken waardoor autorijden, fietsen en zelfs lopen al riskant zijn. In de recente Nederlandse weergeschiedenis is er meerdere keren zware hinder opgetreden als het gevolg van ijzel, bekende voorbeelden hiervan zijn de ijzel van 2 maart 1987 en de ijzel van januari 2016.

De volgende symbolen worden gebruikt op weerkaarten:

Symbolen	Nr.	Beschrijving
	24	Regen met ijzel of motregen met ijzel in het afgelopen uur
	56	Lichte motregen met ijzel
	57	Matige of zware motregen met ijzel
	66	Lichte regen met ijzel
	67	Matige of zware regen met ijzel

Zie de categorie Freezing rain van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.