Hoofdgebouw Vrije Universiteit

In 1960 stelde de Vrije Universiteit aan een paar architectenbureaus de opdracht voor het ontwerp voor een nieuw hoofdgebouw, nadat het toenmalige hoofdgebouw aan de Keizersgracht 162 te klein bleek.[1][2] Het eindontwerp werd in 1961 opgesteld door Christiaan Nielsen en tussen 1967 en 1971 uitgewerkt door het op 1 januari 1969 opgerichte architectenbureau 'Architectengroep 69', welke naast Nielsen onder meer bestond uit Rob Poel en Peter Snel, het duo dat de verantwoording over het project op zich nam.[3][4]

De eerste paal werd op 12 juni 1966 geslagen. In 1970, toen het gebouw nog in aanbouw was werden de eerste twaalf verdiepingen al in gebruik genomen vanwege het groeiende aantal studenten. Vanaf dat jaar deden vier faculteiten (Theologie, Rechten, Letteren, Economie) hun intrede in het gebouw, alsook een deel van het personeel.

Ten tijde van de oplevering in 1974 was het Hoofdgebouw met 90.000 m² het grootste gebouw in Amsterdam qua vloeroppervlakte.

Tussen 2000 en 2001 werd het hoofdgebouw grondig verbouwd naar een plan van OIII architecten.[5] In deze verbouwing werd er een glazen pui toegevoegd aan het gebouw, aan de voorzijde bij de De Boelelaan en aan de achterzijde bij een drietal liften. Ook werd er de 'Filosofenhof' geopend op de binnenplaats, waarin enkele nieuwe collegezalen zijn gehuisvest.

In 2012 werd het gebouw opnieuw verbouwd met kantoortuinen en nieuwe studieplekken. Tevens vestigde de Protestantse Theologische Universiteit zich op de eerste verdieping.

Het gebouw is een voorbeeld van het brutalisme, met een uitbundig gebruik van beton en weinig afwerking aan binnen en buitenkant van de draagconstructie. Het gebouw is niet het enige brutalistische onderwijsgebouw uit zijn tijd, zo is ook de Aula van de Technische Universiteit Delft tot deze stroming te rekenen.

In de winters van 1989/1990 en 1990/1991 bleek de massieve uitstraling aantrekkelijk voor een overwinterende rotskruiper, een vogel die normaal gesproken niet in Nederland voorkomt.[6]

In het gebouw zijn zeven faculteiten van de Vrije Universiteit gevestigd, evenals de universiteitsbibliotheek en kantoren voor het bestuur en personeel.[7] Ook is de aula van de universiteit met 900 zitplaatsen en een orgel op de begane grond te vinden, alsook het kleinere auditorium met 280 zitplaatsen. Bovenin het gebouw bevindt zich een carillon.[8]

In 2009 werd door de raad van bestuur van de Vrije Universiteit voorgesteld om het gebouw te slopen, vanwege de verouderde veiligheidssituatie en ondermaatse laboratoria.[9] Dit voorstel stuitte op verzet van studenten, die desnoods het gebouw als monument wilden aanmerken om het te behouden.

In 2012 verscheen in het universiteitsblad Ad Valvas de visie voor de vernieuwing van de VU-campus, waarin ook plannen voor de vernieuwing van het hoofdgebouw zijn opgenomen. Hierin werd de sloopkwestie uitgesteld tot het jaar 2020.[10]

• 
  Ingang aan de De Boelelaan
• 
  De griffioen aan de gevel van het gebouw
• 
  De Vrije Universiteit, gezien vanuit het zuidoosten