Hemelbeek
De Hemelbeek is een zijrivier van de Maas die bijna 2 km lengte meet en die ontspringt in een drietal bronnen die zich op de hellingen van het Bunderbos bevinden tussen Elsloo en Geulle.
De drie beekjes komen samen bij een lange duiker die voorzien is van een voetpad en onder de in 1865 aangelegde spoorlijn Sittard-Maastricht doorstroomt.
Hierna vervolgt de beek haar weg in noordelijke richting langs de voet van de helling om zich bij Kasteel Elsloo te verbreden tot de vijver van het kasteelpark. Daarna stroomt het water via een omstreeks 1929 aangelegde duiker onder het Julianakanaal door om vrijwel direct daarna in de Maas te vloeien.
Hoewel de beek van grote landschappelijke en natuurhistorische waarde is, werd de huidige loop vrijwel geheel door mensenhanden vormgegeven.
Etymologie
Het woord hemel komt van heimael wat rechtsgebied betekent. Het riviertje vormde ooit de grens tussen de rechtsgebieden van Elsloo en Geulle.
Geschiedenis
De bekensystemen zijn vooral beïnvloed door de aanleg van de spoorlijn en later het Julianakanaal. Oorspronkelijk was er sprake van de Materbergbeek die via een watermolen (de Materbergmolen) de Maasbeemden instroomde. Wat meer naar het noorden kwam hier de Roeschert (van: Ruisen) bij, waarna de beek Heymelbeek ging heten. De oude bedding is in de Maasbeemden ten westen van het Julianakanaal terug te vinden. Ze kwam ongeveer 800 meter stroomopwaarts van de huidige monding in de Maas uit.
In de 19e eeuw werd de beek gekanaliseerd en naar de Wiert of kasteelvijver geleid. De kanalisatie diende er ook toe om de oeverlanden, het Broeck, minder vochtig te maken. In 1995 werd een gedeelte van de bedding van de gekanaliseerde beek zodanig vergraven dat de beek weer kon meanderen door het broek. De aanleg van de spoorlijn maakte het noodzakelijk een aantal bronnen in het hellingbos uit te graven en het water naar de duiker toe te leiden.
Natuur en landschap
De duiker is op zich een bijzondere ervaring. Wandelaars kunnen een lange tunnel via een voetpad langs het water volgen. De tunnel voert onder de hoge spoordijk door en op de muren vindt men tongvaren. Stroomopwaarts vindt men de bergbeekjes en stroomafwaarts voert het wandelpad langs de heldere beek die door broekland stroomt. Reuzenpaardenstaart is hier een van de meest opvallende planten. Uiteindelijk bereikt men het kasteelpark waar tal van exotische bomen te vinden zijn.