Basiliek van het Heilig Bloed

Beneden ligt de Sint-Basiliuskapel (1139-1149), de enige volledig bewaarde Romaanse kerk van West-Vlaanderen, gewijd aan de Heilige Basilius. Dit was de huiskapel van de graven van Vlaanderen, meer bepaald van Diederik van de Elzas, graaf van Vlaanderen (die het Heilig Bloed naar Brugge zou hebben gebracht).

Tussen het stadhuis en de Basiliuskapel ligt de kleine Sint-Ivokapel, die onder het Ancien regime de bidplaats was van de Brugse rechtsgeleerden.

De Basiliuskapel en de Ivokapel werden de onderbouw van de gotische bovenkapel, de Heilig Bloedkapel, waar de relikwie wordt bewaard van het Heilig Bloed, die elk jaar op Hemelvaartsdag wordt rondgedragen in de Heilig Bloedprocessie. Ook de Heilig Bloedkapel was oorspronkelijk Romaans, maar werd in de 15e eeuw in gotische stijl gerenoveerd. Tijdens de Franse Revolutie werd de bovenkapel grotendeels verwoest en in 1819-1839 opnieuw opgebouwd. Ze is thans een pronkstuk van neogotische aankleding.

De beide kapellen werden in 1923 tot basiliek verheven en bevatten heel wat kunstvoorwerpen.

Dagelijks worden er liturgische plechtigheden gehouden. De plechtige misvieringen, vooral op zondag, spannen zich in om door een aanzienlijke meertaligheid, de bezoekers van andere nationaliteiten aan te spreken. Elke laatste zondag van de maand vindt in de bovenkapel van de basiliek een mis in het Latijn plaats volgens de Tridentijnse ritus, verzorgd door een priester van de Priesterbroederschap van Sint Petrus.[1]

De huidige rector van de basiliek is kanunnik Libert Bruneel en sinds 2012 is Eric Hallein er organist.

Het trappenhuis werd gebouwd tussen 1528 en 1532, mogelijk ter vervanging van een eenvoudige trap die toegang gaf tot de Heilig Bloedkapel. Het trappenhuis is een laatgotische stijl met renaissance-kenmerken gebouwd, net zoals de rechts aangebouwde Criminele Griffie. Tussen 1829 en 1839 worden het trappenhuis en de Criminele Griffie gereconstrueerd met hergebruik van de bouwmateriaal en het beeldhouwwerk, waarbij het gebouw vier meter achteruit wordt geplaatst. De gevels van de twee gebouwen worden pas tussen 1891 en 1894 afgewerkt, waarbij het beeldbouwwerk vernieuwd werd door M. D'Hondt, aangezien het bewaarde beeldhouwwerk sterk verweerd was.

Het museum in de basiliek illustreert de rijke geschiedenis van de Heilig Bloedkapel en van het Heilig Bloed zelf op diverse manieren. De voornaamste blikvanger is het reliekschrijn van het Heilig Bloed dat in 1617 door de Brugse goudsmid Jan Crabbe werd vervaardigd uit ca. 30 kg goud en zilver, verrijkt met meer dan 100 edelstenen.

Verdere bezienswaardigheden zijn: een zilveren kroontje uit de 15de eeuw (een schenking van Maria van Bourgondië), diverse schilderijen uit de 15de en 16de eeuw (waaronder twee panelen van Pieter Pourbus uit 1556 met de leden van de Confrérie van het Heilig Bloed), zes eikenhouten medaillons van Hendrik Pulinx uit 1698-1781, die het leven van Christus uitbeelden, en een wandtapijt uit 1637.

In 2007 kon de Confrérie van het Heilig Bloed, met steun van de Koning Boudewijnstichting, een zogenaamde pareerkaars van het Heilig Bloed terug verwerven, die in de revolutietijd verdwenen was. Dit kunstwerk uit de vroege zestiende eeuw, dat jaarlijks werd meegedragen in de processie, maakt nu deel uit van de museumcollectie.

De Confrérie van het Heilig Bloed bewaart het rijke archief van de instelling. Het bevat niet alleen talrijke documenten uit de vroegere eeuwen, maar ook heel wat iconografisch materiaal.

• 
  Pareerkaars van het Heilig Bloed
• 
  Binnengezicht trappenhal
• 
  Binnengezicht trappenhal
• 
  Inkom Heilig Bloedkapel en orgel
• 
  Gebrandschilderde ramen

• De Vlaamse auteur Pieter Aspe was een tijdlang conciërge in deze kerk.[2]

• J. GAILLIARD, Recherches historiques sur la chapelle du saint-Sang à Bruges, Bruges, 1846
• J. CUVELIER, Inventaire analytique des archives de la chapelle du Saint Sang à Bruges, in: Handelingen van het genootschap voor geschiedenis te Brugge, 1900.
• L. VAN HAECKE, Le précieux Sang à Bruges, Brugge, 1900.
• A. JOOS DE TER BEERST, Recherches historiques sur l’insigne relique du précieux sang – la noble confrérie – la basilique de Saint Basile, [Brugge], 1955
• Nicolas HUYGHEBAERT, Iperius et la translation de la relique du Saint-Sang à Bruges, in: Handelingen van het genootschap voor geschiedenis te Brugge, 1963.
• Charles VAN RENYNGHE DE VOXVRIE, Les vitraux de la Basilique du Saint-Sang à Bruges, Brugge, 1969
• A. VIAENE & B. JANSSENS DE BISTHOVEN, Het Heilig Bloed te Brugge, Brugge, 1976
• J. L. MEULEMEESTER (red.), Het Heilig Bloed te Brugge, uitg. JKOT, Brugge, 1990
• Nicolas HUYGHEBAERT, Iperius en de translatie van de Heilig-Bloedrelikwie naar Brugge (vertaling Eligius DEKKERS & Mieke DE JONGHE), in: Het Heilig Bloed te Brugge, Brugge, 1990
• Koning Boudewijnstichting, Brugse pareerkeers (brochure), Brussel, 2007
• Noël GEIRNAERT, De oudste sporen van het Heilig-Bloed in Brugge (1255-1310), in: Handelingen van het genootschap voor geschiedenis te Brugge, 2010.
• Filip DEGRAEVE, Verborgen kapellen in Brugge: de Sint-Ivokapel op de Burg, in: Kerk & Leven Brugge-stad, 23 maart 2011
• Burg 13, de Heilg-Bloedbasiliek, in: Erfgoed nu, vroeger en in de toekomst. Open monumentendag 2014, Brugge, 2014.
• Marc RYCKAERT, Ruïnes van de Heilig-Bloedkapel door Thomas Shotter Boys, in: Brugge die Scone, 2015.

• Lijst van kerken in Brugge
• Edele Confrérie van het Heilig Bloed
• Heilig Bloed (Brugge)
• Heilig Bloedprocessie

• Heilig Bloedbasiliek (museum)
• Holyblood.org
• Inventaris onroerend erfgoed

Zie de categorie Basilica of the Holy Blood - Bruges van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.