Haagsch Studenten Schutters Korps 'Pro Libertate'

Tot diep in de 20ste eeuw waren de studentenweerbaarheden subverenigingen van de corporale studentenverenigingen. Een drietal studenten dat studeerde in Leiden, Delft en Rotterdam, maar woonde in Den Haag, ervoer het als een gemiste kans dat juist de Hofstad niet over een eigen studentenweerbaarheid beschikte. Daarnaast waren de studenten van mening dat bij de bestaande weerbaarheden de nadruk meer op borrelen dan op de krijgsmacht was komen te liggen. Het drietal, allen reserve-officier, richtte daarom op 4 maart 1959 een nieuwe weerbaarheid op, het Haagsch Studenten Schutters Korps "Pro Libertate". De kersverse weerbaarheid richtte zich op studenten met belangstelling voor de krijgsmacht, krijgsgeschiedenis en de schietsport.[1] De vereniging was aanvankelijk een ondervereniging van de (niet corporale) Haagsche Studenten Vereeniging (HSV),[2] maar stelde zich in de loop der tijd steeds onafhankelijker van haar moedervereniging op. In 1977 splitste het HSSK zich af, om zo een eigen vereniging te vormen.[3]

In 1959 werd de oprichting van de nieuwe weerbaarheid door zowel het Ministerie van Defensie als door de andere weerbaarheden niet met gejuich ontvangen. Het ministerie wilde (op 25 maart 1960) wel toestemming geven voor het oprichten van een studentenschietvereniging, maar als weerbaarheid werd het HSSK niet erkend.[3] Defensie hanteerde de regel dat slechts één studentenweerbaarheid per universiteit of hogeschool werd toegestaan. De leden van het HSSK studeerden met name in Leiden en Delft, waar al een weerbaarheid was, en een hogeschool bevond zich in die beginjaren in Den Haag nog niet. Daarnaast was men bang dat het erkennen van een niet aan een corps gekoppelde weerbaarheid een precedent zou scheppen voor het oprichten van andere, meer obscure weerbaarheden. De corpora vreesden verder voor nieuwe studentengroepen die hun bestaande tradities niet zouden willen respecteren.[4]

Door het gebrek aan erkenning, moest het HSSK het lange tijd stellen zonder gala-uniform, wat een vereiste is om aan ceremoniële evenementen mee te mogen doen. Meerdere verzoeken om bij officiële gelegenheden een eigen tenue te mogen dragen, werden afgewezen.[5][6] Wel werd de vereniging door Defensie in de loop van de tijd uitgenodigd bij schietoefeningen met de andere weerbaarheden.[7] Pas diep in de jaren 1980 werd de vereniging door Defensie officieel als weerbaarheid erkend, en op 17 maart 1989 kreeg het een moederregiment toegewezen. Maar het zou nog tot 1990 duren voordat de vereniging zich daadwerkelijk in een eigen tenue kon vertonen. De weerbaarheden van Delft en Leiden hadden zich in 1989 ernstig misdragen bij hun aantreden als erehaag op het Binnenhof tijdens Prinsjesdag, en werden daarom het jaar erop eenmalig geschorst. De vrijgekomen plaatsen mochten worden ingenomen door het HSSK,[8] dat voor deze gelegenheid alsnog een ceremonieel tenue kreeg aangemeten.[9]

In 1998 werd ter ere van het 39-jarig bestaan van de vereniging het boek Haagsch Studenten Schutters Korps "Pro Libertate" uitgegeven.[10] Drie jaar later wijdde de Openbare Bibliotheek aan het Spui een tentoonstelling aan het HSSK. De tentoonstelling werd officieel geopend door de generaal-majoor der marechaussee C. Neisingh.[11]

Sinds haar oprichting staat het lidmaatschap open voor zowel mannen als vrouwen. In 2014 kreeg de vereniging als eerste Nederlandse weerbaarheid een vrouwelijke commandant.[12]

Het ceremonieel tenue van het HSSK zou gebaseerd zijn op de uniformen van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger en de Haagse Schutterij,[13] en werd in 1990 ontworpen in samenwerking met dhr. Smits, gepensioneerd kostuumontwerper van het ministerie van Defensie.[9] De complete set bestaat uit de volgende onderdelen:[14]

• Zwarte kepie, voorzien van een witte pluim
• Zwarte jas, voorzien van oranje versieringen, en een hoog gesloten kraag. Er overheen zit een leren riem (koppel) met een goudkleurige gesp
• Blauwe pantalon met een zwarte bies
• Zwarte laarzen
• Wit katoenen handschoenen

De Korpsleiding draagt in plaats van oranje versieringen goudkleurige versieringen op de zwarte jas, en de gewone witte pluim is vervangen door een witte pluim van haneveren.

Borrelen doet de vereniging in Bodega De Posthoorn of op haar sociëteit Kraton, dat zich bevindt op de bovenste verdieping van het pand van de Haagsche Studenten Vereeniging. Er wordt geparticipeerd in de erewacht met Prinsjesdag en de Nationale Herdenking bij het Indisch monument. In samenwerking met het eigen moederregiment doen leden mee aan militaire oefeningen, waar de leden worden ingezet als oefenvijand, en is het mogelijk om te leren parachutespringen. Ook wordt er meegedaan aan marsen zoals de Nijmeegse Vierdaagse. Daarnaast is het mogelijk om door Defensie georganiseerde schiettrainingen te volgen ter voorbereiding op de jaarlijkse Prins Bernhardtrofee, waarbij er wordt geschoten met de Colt C7. Verder zijn er door het jaar heen verschillende andere sportieve en sociale activiteiten, die in meer of mindere mate met de krijgsmacht te maken hebben.

Vanwege haar standplaats Den Haag, de "Weduwe van Indië",[15] voelt de vereniging zich betrokken bij het levend houden van de herinnering aan de krijgsgeschiedenis in de voormalige kolonie Indonesie. Dit uit zich onder andere in de samenstelling van het ceremoniele uniform (dat deels gebaseerd is op de gala-uniformen van het KNIL) en de naam van de eigen societeit (Kraton). Daarnaast is de vereniging aangesloten bij de Stichting Herdenking 15 augustus 1945[16], en heeft zij het Regiment Van Heutsz als haar moederregiment.

• Officiële website