Grote Markt (Den Haag)
De Grote Markt is een plein in het centrum van Den Haag met eronder het gelijknamige tramstation in de Haagse tramtunnel waar de tramlijnen 2 en 6 stoppen, alsmede RandstadRail 3 en 4.
Grote Markt
| ||||
 | ||||
| Geografische informatie | ||||
| Locatie | Den Haag | |||
| Stadsdeel | Centrum | |||
| Begin | Schoolstraat | |||
| Eind | Lutherse Burgwal[1] | |||
| Lengte | ± 105 m | |||
| Breedte | ± 40 m | |||
| Algemene informatie | ||||
| Aangelegd in | 1614 | |||
| Genoemd naar | groente- en fruitmarkt | |||
| Naam sinds | 17e eeuw | |||
| Bestrating | Klinker | |||
| Geen toegang | motorvoertuigen | |||
| Bebouwing | winkels, horeca, appartementen | |||
| Opvallende gebouwen | Boterwaag (17e eeuw) halte tramtunnel (2004) | |||
| Overig | De Grote Markt is groter dan gewoonlijk gedacht wordt omdat ook het stuk weg tussen Prinsegracht en Grote Marktstraat tot deze straat behoort.[1] | |||
| Detailkaart | ||||
 | ||||
Situering Grote Markt volgens de Gemeente Den Haag[1] | ||||
| ||||
Aan het straatniveau naast de ingang/uitgang van de tramtunnel stoppen de buslijnen 25 van HTM en 51 van EBS.
Geschiedenis
Op de plaats waar het plein nu is, stond sinds 1452 het St. Elizabeth Convent, dat in 1584 afbrandde. Dit was een van de vier nonnenkloosters die aan het eind van de Middeleeuwen in Den Haag waren gebouwd. Tijdens de Reformatie werden de restanten van het klooster afgebroken, en de grond werd doorverkocht.
In 1614 werd op deze plaats het marktplein aangelegd waar de groente- en fruitmarkt werd gehouden. In dezelfde periode groef men de Lutherse Burgwal (een gracht), waardoor de Grote Markt per schip bereikbaar werd. In 1642 werd de voor Den Haag belangrijke Prinsegracht aangelegd. Deze verbond de stad via de Loosduinsevaart met het Westland en kwam uit bij de Grote Markt, die sindsdien over twee vaarroutes bereikbaar was. De boeren uit het Westland konden zo eenvoudig hun waren naar Den Haag vervoeren en de Grote Markt groeide uit tot de belangrijkste markt van de stad. Naast groenten en fruit werd er ook koren, boter en kaas verhandeld. Hiervoor werden grote handelshuizen gebouwd zoals het Koorenhuis en het Boterhuis.
.jpg)
Na 1900
Tussen 1881 en 1903 werd de Prinsegracht samen met de meeste andere binnengrachten gedempt. De markt zelf werd in 1938 verplaatst naar het Hobbemaplein in de Schilderswijk, en heet nu de De Haagse Markt.
In 1927-1928 verrees op de hoek van de Grote Markt en de, dan net nieuwe, Grote Marktstraat een markant pand van de hand van architect Jan Buijs, in de moderne nieuwe-bouwenstijl: het hoofdkantoor van de Haagse coöperatie De Volharding. In het pand waren kantoren, winkels en een tandheelkundige kliniek gevestigd en het was aan buitenkant voorzien van lichtreclame, wat in die tijd zeer modern was.
Vanaf de jaren 70 veranderde het plein in een belangrijk uitgaansgebied. Het oude Boterhuis uit 1650, omgedoopt in Boterwaag, werd tussen 1980 en 1983 geheel gerestaureerd naar een plan van de Amsterdamse architecten G. Prins en J.D. Mol. De andere oude panden ondergingen eveneens een restauratie en het plein werd gereconstrueerd, waarbij gemotoriseerd verkeer niet meer werd toegestaan. In de Boterwaag is tegenwoordig een café gevestigd en ook vele andere historische panden aan het plein hebben een horecabestemming gekregen, zoals het bekende café De Zwarte Ruiter. In de zomer verandert het plein in een groot terras, dat druk bezocht wordt.
In 2004 werd de tramtunnel van Den Haag geopend. Deze heeft een ondergrondse halte aan de Grote Markt. Doordat de ingang van de halte verdiept is aangelegd, is het karakter van het plein niet veel veranderd.
Lampenwinkel
Piet de Borst had een grote lampenwinkel aan de Grote Markt 19, op de hoek van de Lutherse Burgwal, waar een vreemde traditie heerste. Hier werden bij de introductie van een nieuw betalingsmiddel de eerste aankopen gedaan.
- 1989: minister dr. H.O.Ch.R. Ruding deed hier in 1989 zijn eerste aankoop in ecu’s.
- 1998: president dr. A.H.E.M. Wellink van de Nederlandsche Bank deed hier de eerste betaling met een eurocheque.
- 2001: minister drs. Gerrit Zalm gaf hier de eerste euro’s uit.
Piet de Borst zette zich in om de Grote Markt in stand te houden, hiertoe kocht hij enkele panden op. In 2012 besloot hij de winkel te sluiten, waarbij Maxime Verhagen het woord voerde. In 2013 werd Piet de Borst uitgeroepen tot Ondernemer van 2013[2] en op 17 mei 2013 overleed hij.
Foto's
De Grote Markt
De Volharding
De Boterwaag
Noordzijde
Standbeeld Haagse Harry
Bronnen, noten en/of referenties
|