Romanisatie
Romanisatie is de bewerking waarbij een taal met een ander spellingsysteem wordt weergegeven in het Romeinse of Latijnse alfabet.
Tot de zeventiende eeuw gebruikten veel wetenschappers gelatiniseerde namen, aangezien Latijn toen de internationale taal was. Zo noemde Willebrord Snel van Royen zich bijvoorbeeld Snellius en werd Kǒng Fūzǐ gelatiniseerd tot Confucius.
Bij de romanisatie van een taal kan gebruikgemaakt worden van transliteratie, dit is het omzetten van het oorspronkelijke schrift. Bij transliteratie blijft het mogelijk om uit het geromaniseerde schrift te herleiden wat het oorspronkelijk schrift was.
Wanneer er uitgegaan wordt van het gesproken woord, dan is er sprake van transcriptie. Hier is het doel dat de uitspraak herleid kan worden. Zo kent het Japans als systeem voor transcriptie Rōmaji en het Mandarijn heeft Pīnyīn.
Hieronder staat een voorbeeld voor taalspecifieke transcriptie van het Russisch:
Voorbeeld van taalspecifieke transliteratie Russische tekst Борис Николаевич Ельцин Wetenschappelijke transliteratie Boris Nikolaevič El'cin Duitse transcriptie Boris Nikolajewitsch Jelzin Engelse transcriptie Boris Nikolayevich Yeltsin Franse transcriptie Boris Nikolaïevitch Eltsine Hongaarse transcriptie Borisz Nyikolajevics Jelcin Italiaanse transcriptie Boris Nikolaevic Eltsin Nederlandse transcriptie Boris Nikolajevitsj Jeltsin Poolse transcriptie Boris Nikołajewicz Jelcyn Roemeense transcriptie Boris Nikolaevici Elţîn Spaanse transcriptie Borís Nikoláievich Yeltsin
Deze transcriptie kan complicaties opleveren tussen talen. Zo dient een uitgever van coproducties erop bedacht te zijn dat de transcriptie in de ene taal anders dient te worden gealfabetiseerd dan in de andere: Nederlands Tsjechov maar Engels Chekhov.
Zie ook
- Omzetting van taalvormen, dit artikel geeft een overzicht van dit en verwante verschijnselen.
- Sinificatie, in de taalkundige context de transliteratie naar het Chinees