Gemmenichertunnel
De Gemmenichertunnel of Boztelaartunnel is een 870 m lange tweesporige spoortunnel van goederenspoorlijn 24, op de Montzenroute, tussen de stations Montzen in België en Aachen-West in Duitsland. De Gemmenichertunnel ligt op een maximale diepte van 66 m onder de Vaalserberg, op een hoogte van ongeveer 260 meter. De tunnel vormt het hoogste punt op de Montzenroute en ligt op de waterscheiding tussen Geul (westen) en Worm (oosten). Vanaf de Maas stijgt de spoorlijn langzaam door verschillende tunnels en (relatief) steile hellingen tot aan het westelijke tunnelportaal bij Gemmenich. Aan de Belgische zijde ligt in het verlengde van de tunnel het Viaduct van Moresnet dat het dal van de Geul overbrugt.
Gemmenichertunnel
| ||||
 | ||||
Westzijde van de Gemmenichertunnel | ||||
| Algemene gegevens | ||||
| Locatie | Gemmenich | |||
| Coördinaten | 50° 45′ NB, 6° 1′ OL | |||
| Lengte totaal | 870 m | |||
| Bouw | ||||
| Bouwjaar | 1872 | |||
| Gebruik | ||||
| Spoorlijn | Montzenroute | |||
  | ||||
| ||||
In België is de tunnel ook bekend onder de naam Botzelaartunnel. Op ongeveer 50 meter naast de tunnel staat op de Vaalserberg de Koning Boudewijntoren.
De Gemmenichertunnel ligt op de grens tussen België en Duitsland, waarbij 250 m op Belgisch grondgebied ligt.
Geschiedenis
De Gemmenichertunnel is in 1872 gebouwd door de Bergisch-Märkische Eisenbahn-Gesellschaft en is vernoemd naar het dorp Gemmenich. De tunnel vormde een deel van de verbinding Aachen–Bleyberg–Welkenraedt. Deze lijn zorgde voor een tweede verbinding tussen Aken en toenmalig grensdorp Welkenraedt, naast de in 1843 geopende spoorlijn 37 via de meer zuidelijke Buschtunnel.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd spoorlijn 24 gebouwd. Deze verbindt de Gemmenichertunnel via Voeren met Tongeren. Bij het Verdrag van Versailles na de Eerste Wereldoorlog is de grens in de tunnel een klein stuk verschoven. Sinds de bouw is de tunnel steeds door de Duitse spoorwegen geëxploiteerd, eerst door de Bergisch-Märkische Eisenbahn-Gesellschaft en vervolgens door de Deutsche Reichsbahn, de Deutsche Bundesbahn en sinds 1994 door de Deutsche Bahn AG. In 1952 werd het oorspronkelijke traject ten westen van de tunnel (spoorlijn 39, via Blieberg naar Welkenraedt) uit gebruik genomen.
Tussen 1989 en 1991 is de tunnel ten behoeve van een latere elektrificatie uitgebouwd. Het tot 77 cm dikke metselwerk is vervangen door een 17 cm dikke spuitbetonwand. Ook is een strengelspoor aangelegd voor treinen met een overschrijding van het omgrenzingsprofiel. In 2008 werd de tunnel geëlektrificeerd met een stroomrail aan het tunneldak.
