Gate terminal

N.V. Nederlandse Gasunie en Koninklijke Vopak N.V. zijn de oprichters van Gate terminal. Gate is een afkorting van Gas Access To Europe, een LNG-importterminal. LNG – Liquefied Natural Gas - is aardgas dat wordt afgekoeld tot circa −160 °C waardoor het vloeibaar wordt. In vloeibare vorm neemt gas 600 keer minder volume in dan gasvormig aardgas waardoor het gemakkelijker in speciale schepen over grote afstanden is te transporteren. De huidige generatie LNG-schepen kunnen 120.000 tot 154.000 m³ vloeibaar gas vervoeren, maar er zijn concrete plannen voor schepen met een capaciteit tot 250.000 m³.

Bij de steigers van de Gate terminal kunnen de grootste LNG-tankers afmeren. Het vloeibare gas wordt van daar overgepompt en opgeslagen in drie opslagtanks met een capaciteit van 180.000 m³ elk, waardoor een totaal van 540.000 m³ wordt bereikt. Ten slotte kan op de terminal de LNG weer in gasvorm worden omgezet. In totaal kan jaarlijks 12 miljard m³ via het bestaande gastransportnet naar de uiteindelijke gebruiker worden getransporteerd. Deze capaciteit is voldoende om alle 7 miljoen huishoudens in Nederland jaarlijks van aardgas te voorzien. De LNG-terminal zal rond de €800 miljoen kosten. In de toekomst kan de capaciteit van de terminal nog met vier miljard kubieke meter gas worden uitgebreid als de vraag daartoe aanleiding geeft.

Met vier grote Europese energiebedrijven, Dong Energy, EconGas OMV, Essent (sinds september 2009 overgenomen door RWE) en ten slotte E.ON Ruhrgas[3] zijn meerjarige afspraken gemaakt waarmee de gehele capaciteit is gecontracteerd. Deze vier bedrijven hebben elk ook een belang van 5% in Gate terminal verworven. Op 1 juli 2010 had Gasunie haar 40% belang in Gate terminal verhoogd tot 42,5%.

Medio maart 2010 heeft Dong Energy een contract gesloten met het Spaanse nutsbedrijf Iberdrola. Iberdrola zal jaarlijkse 1 miljard m³ aardgas in de vorm van LNG leveren tussen 2011-2021. Het LNG is voornamelijk afkomstig uit Nigeria, Noorwegen en Algerije en zal worden afgeleverd bij de Gate terminal. Dit is het eerste openbare contract met de Rotterdamse terminal als loshaven.[4] Het Nederlandse energiebedrijf Eneco heeft in 2010 eveneens een meerjarencontract gesloten voor de jaarlijkse doorzet van 1 miljard m³ aardgas. De afname van het gas uit de terminal start in september 2011 als Gate terminal volledig in bedrijf komt.[5]

Op 13 juni 2011 is de eerste tanker met LNG aangemeerd om te lossen. De 'British Trader' van oliemaatschappij BP meerde in de nacht van zondag op maandag af en heeft 130.000 m³ vloeibaar gas gelost.[6] Op 23 september 2011 heeft Koningin Beatrix de terminal officieel geopend.[7]

In oktober 2013 maakte E.ON bekend 10 miljard m³ te gaan kopen van Qatargas in Qatar.[8] De leveringen beginnen in 2014 en het contract heeft een looptijd van vijf jaar. Het LNG wordt gelost bij de Gate terminal.

Begin 2014 werd bekend dat medio 2013 Dong Energy haar belang van 5% verkocht heeft aan Gasunie en VOPAK, wel blijft Dong Energy klant bij Gate.

In het najaar van 2011 heeft Gate terminal een vergunning aangevraagd om LNG-schepen te mogen herladen.[9] Grote en kleinere LNG-schepen kunnen dan bij de terminal met LNG worden geladen voor andere bestemmingen. Deze krijgt een overslagcapaciteit van 1,3 miljoen ton LNG per jaar. De werkzaamheden om faciliteiten te realiseren voor de overslag en doorvoer van LNG in kleinere schepen zijn gestart. Om kleinere steigers te realiseren en laadplekken voor LNG-tankwagens te bouwen is een gebied ten westen van de huidige locatie aangevraagd.

Gate terminal wil een actieve rol spelen om LNG in Nederland beschikbaar te maken als brandstof voor de scheepvaart. Er zal een soort tankstation komen tussen terminals Gate en Euromax (containers) die ook andere nog te bouwen LNG-stations elders in het land van vloeibaar gas kan voorzien. Met de investering is circa 40 miljoen euro gemoeid en zal volgens de plannen eind 2014 gereed zijn.[10] Het gebruik van LNG in plaats van stookolie zal de uitstoot van broeikasgassen, zwavel en fijnstof aanzienlijk reduceren. Het doel is om in 2015 ten minste 50 binnenvaart- en hetzelfde aantal zeeschepen en nog eens 500 vrachtwagens LNG als brandstof te laten gebruiken. Begin 2013 kwam de binnenvaarttanker 'Greenstream' in de vaart. Deze tanker vaart als eerste volledig lng-elektrisch waardoor de uitstoot van kooldioxide (CO₂) en stikstofoxiden (NO_x) met respectievelijk meer dan 25% en 80% gereduceerd.[11] Bovendien komt er geen zwaveloxide (SO2) en fijnstof vrij.

In augustus 2016 werd de nieuwe laadplaats in gebruik genomen.[12] Hier kunnen kleinere vaartuigen terecht om LNG te laden en vervolgens vervoeren deze het vloeibare gas naar plekken waar de grote gastankers niet kunnen komen, in kleinere zee- of rivierhavens.[12] Er kunnen ook schepen LNG tanken die de brandstof zelf gebruiken. Ladingen van 1000 m³ tot 20.000 m³ kunnen hier worden ingenomen met een maximale laadsnelheid van 1000 m³ per uur.[12] De nieuwe plaats kan per jaar zo'n 280 scheepsbezoeken aan.[12]

Gasunie en Vopak onderzoeken ook de haalbaarheid van een nieuwe LNG-terminal in de Groningse Eemshaven. Beide bedrijven hebben elk een belang van 25% in het project. Essent, sinds 30 september 2009 in handen van het Duitse energiebedrijf RWE, is de derde partner met een belang van 50%. Op de terminal komt een aanlegsteiger voor LNG-schepen en twee opslagtanks van elk 180.000 m³ vloeibaar gas. De terminal krijgt een doorzet capaciteit van 10 tot 12 miljard m³ aardgas per jaar. Er is ruimte voor een derde opslagtank als de vraag daartoe aanleiding geeft. Het bouwbesluit zal eind 2011 worden genomen waardoor de terminal in de loop van 2015 operationeel zijn. Op 1 september 2010 maakten de initiatiefnemers Essent, Vopak en Gasunie bekend de geplande terminal voor vloeibaar aardgas niet te bouwen. Het haalbaarheidsonderzoek toonde aan dat de investering in een grootschalige opslag- en doorvoerterminal economisch niet haalbaar is.[13]

In juli 2015 besloten Gasunie en Groningen Seaports de plannen weer te reanimeren en gaan de mogelijkheden onderzoeken om in Eemshaven een LNG terminal aan te leggen.[14] Door aardbevingen in Groningen wordt de productie van aardgas hier beperkt en een extra LNG-faciliteit vergroot de importmogelijkheden van aardgas.

Het Britse bedrijf 4Gas heeft in maart 2010 de plannen voor een tweede LNG-terminal op de Rotterdamse Maasvlakte afgeblazen. 4Gas wilde een terminal bouwen met een doorzetcapaciteit van ten minste 9 miljard m³ per jaar. De klanten en belangrijkste afnemers van het gas waren niet bereid langjarige contracten van 20 jaar, die gebruikelijk zijn, aan te gaan volgens de woordvoerder van het bedrijf.[15]