Frans Daels

Frans Daels en August Borms brengen Hitlergroet tijdens de 22ste IJzerbedevaart (1941)

Tijdens de Eerste Wereldoorlog verbleef hij als legerarts aan het IJzerfront. Daar was Daels getuige van de gebrekkige communicatie tussen Franstalige officieren en Vlaamse soldaten, wat ertoe leidde dat veel jonge Vlamingen onnodig het leven lieten aan het front. In die tijd speelde hij een vooraanstaande rol in de Frontbeweging. Zo richtte hij het Secretariaat der Katholieke Vlaamse Hoogstudenten (SKVH) op en was hij medestichter van Heldenhulde. Ook na de Eerste Wereldoorlog bleef Daels actief in de Vlaamse Beweging. Hij ijverde onder meer voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit, organiseerde de Vlaamse Wetenschappelijke Congressen en stichtte de Vereniging voor Wetenschappen. Daarnaast was hij voorzitter van het IJzerbedevaartcomité van 1925 tot 1943.

Na de Duitse inval in België werd Daels in september 1940 lid van de Raad van Leiding, een adviesraad van het Vlaams Nationaal Verbond. In de zomer van 1941 engageert hij zich om een veldhospitaal te leiden bij het Vlaams Legioen, de vrijwilligerseenheid van Vlamingen aan het oostfront. Als blijkt dat het Vlaams Legioen in de Waffen-SS strijdt, trekt Daels zich terug en scherpt hij zijn kritische houding tegenover het VNV aan. In 1942 neemt hij ontslag als lid van de Raad van Leiding en in 1943 als gewoon lid.[2][3] Bij de bevrijding van België in 1944 vluchtte hij met de hulp van verschillende kerkelijke instanties naar Zwitserland. In 1946 werd Daels wegens collaboratie bij verstek ter dood veroordeeld. Hierop werden de familiebezittingen in beslag genomen, waaronder gronden en een villa in Knokke. In 1959 mocht Daels naar België terugkeren.

Hij was de vader van Paul Daels (1921-1988) die voorzitter was van het IJzerbedevaartcomité. Een andere zoon was de gynaecoloog José Daels (1914-2010). Hij was onder meer voorzitter van het Vlaams Kruis en voorzitter van het college van medisch adviseurs van gynaecologen van Kind en Gezin.