Etex Group

Oorspronkelijk bevatten de producten van Eternit asbestvezels, maar nadat onomstotelijk was bewezen dat asbest ernstig kankerverwekkend is, werd het gebruik ervan in vele landen uiteindelijk verboden, in Nederland in 1993. In de plaatsen waar Eternit-fabrieken staan, werden vaak niet alleen de werknemers aan asbest blootgesteld. Asbestafval kon gratis worden afgehaald om bijvoorbeeld boerenpaden te verharden en veel werknemers en hun kennissen konden zeer goedkoop isolatiemateriaal van de fabriek krijgen. In een ruime omtrek om Goor, Kapelle-op-den-Bos en Tisselt is bodemverontreiniging met asbest aan te treffen. De Goorse nieuwbouwwijk De Hogenkamp bleek op ernstig met asbest verontreinigde grond te zijn gebouwd. De gemeente draaide, met steun van hogere overheden, op voor de kosten van de bodemsanering op voorwaarde dat de bewoners geen schadeclaims zouden indienen. Niet alleen medewerkers en hun familieleden hebben door de activiteiten van de Eternit-fabrieken mesothelioom opgelopen. In de gemeente Hof van Twente waar Goor deel van uitmaakt was in de periode 1996-2002 het verwachte aantal sterfgevallen als gevolg van mesothelioom het tienvoudige van het landelijk gemiddelde en kwam de aandoening onder vrouwen vier keer zo vaak voor.[1] Uit een vervolgonderzoek bleek dat de meerderheid van de gevallen van mesothelioom rondom Goor toe te schrijven was aan milieublootstelling aan asbest.[2] Ook in Harderwijk, waar zusterfabriek Asbestona stond, is veel asbestverontreiniging aanwezig.

In februari 2012 zijn twee voormalige eigenaren van Eternit, de Belgische baron Louis de Cartier de Marchienne en de Zwitserse miljardair Stephan Schmidheiny, door een rechtbank in Turijn veroordeeld tot ieder 16 jaar gevangenisstraf omdat ze verantwoordelijk worden gehouden voor de dood van 3.000 Italiaanse asbestslachtoffers.[3] Cartier overleed in 2013 op 91-jarige leeftijd enkele dagen voor het proces in hoger beroep begon.[4]

Eternit is in 2011 door de Brusselse rechtbank van eerste aanleg (met betrekking tot de vestiging in Kapelle-op-den-Bos) veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding van 250.000 euro aan de familie van Françoise Jonckheere,[5] die in 2000 overleed aan longvlieskanker. Haar echtgenoot werkte bij Eternit en overleed in 1987 al aan dezelfde ziekte. Het bedrijf ging hiertegen in beroep. Het proces aan het hof van beroep in Brussel ging van start in januari 2017.[6] In maart 2017 werd Eternit in beroep opnieuw veroordeeld.[7] Eternit aanvaardde de veroordeling en gaat niet in cassatie.[8][9]

Etex Group heeft bedrijven verspreid over alle continenten.

Bijvoorbeeld over India verspreid heeft/had het vijf fabrieken, onder meer in Kymore (Eternit Everest Industries Limited), waarover de documentaire Ademloos o.a. gaat.[10] Verboden in België (1998) ging men hier gewoon door met de productie (vezelcementdakplaten). Uiteindelijk werd de fabriek in Kymore aan een Indiase koper verkocht. Er zijn met (chrysotiel)asbestafval vervuilde gebieden, waaronder een van 600.000 m2. De bevolking begint de gezondheidsrisico's te begrijpen. De vervuilde terreinen zijn echter vaak niet als zodanig aangeduid. Arme werknemers bouwen rustig hun woninkjes erop. Zij hebben geen keus: "Als ik blijf werken, sterf ik aan een longziekte, maar als ik stop met werken, sterf ik van armoede."[11] Er wordt een rechtszaak aangespannen in Brussel. Het hof erkent de verantwoordelijkheid van Eternit/Etex. Schadevergoedingen worden toegekend.

• Ademloos, documentaire over de dodelijke asbestindustrie, Daniël Lambo, België, 2018.

• Website van Etex Group
• Website van Eternit BV/NV (Nederland)
• Website van Eternit NV (België)

Zie de categorie Eternit van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.