Elasmosaurus

Elasmosaurus was ongeveer elf tot twaalf meter lang en had een lange hals van vijf meter, veel langer dan die van andere plesiosauriërs, die bestond uit circa veertig nekwervels en langer was dan de romp en kop samen. De relatief kleine kop daarentegen, was slechts 40 cm lang. De wervelkolom bestond uit 72 halswervels, vijf wervels in het gebied van de voorpoten, 18 rugwervels, zes sacrale wervels en ongeveer 21 staartwervels. Tot de ontdekking van Albertonectes vertegenwoordigden de 72 halswervels een record bij alle gewervelde dieren. Alleen de sauropoda-dinosaurus Mamenchisaurus had een langere, 13,1 meter lange nek, die echter alleen werd ondersteund door 19 zeer lange halswervels. Slechts een deel van de snuit met slanke, scherpe tanden en een deel van de occipitaal zijn bekend uit de schedel. De schedel die in veel reconstructies wordt getoond, is die van Styxosaurus. Overblijfselen van de pelagische beenvis Enchodus, die tussen de ribben werd gevonden, tonen aan dat Elasmosaurus in staat was om snelle prooien te vangen.

De tanden waren geschikt voor het grijpen van kleine vissen en pijlinktvissen. Het lichaam was gestroomlijnd, en de vier ledematen waren groot en peddelvormig. Door op- en neergaande bewegingen te maken met de zwempoten, bewoog Elasmosaurus zich voort door het water.

In 1867 vond de fysicus Theophilus Turner drie wervels in Kansas, die hij naar Edward Drinker Cope stuurde. De laatste vroeg Turner om de rest van het fossiel te bergen en ontdekte bij het onderzoeken van het skelet dat het fossiel een plesiosaurus was, maar een ongewoon lange staart, korte nek en vreemde wervels had. In 1869 publiceerde hij zijn beschrijving van Elasmosaurus platyurus in de Proceedings of the Boston Society of Natural History. Omdat de meeste plesiosauriërs lange nekken en korte staarten hadden, creëerde hij een nieuw taxon, de streptosauria (maat: streptos = ondersteboven). Cope had de wervelanatomie verkeerd begrepen en had het hoofd geplaatst op het puntje van zijn staart. Toen zijn vriend Othniel Charles Marsh hem op de hoogte bracht van deze beschamende fout, corrigeerde Cope zijn fout en probeerde hij alle edities van de oorspronkelijke beschrijving op te kopen. Deze gebeurtenis wordt vaak gezien als de belangrijkste reden voor de rivaliteit tussen de twee paleontologen bekend als de "Bone Wars", die duurde tot de dood van Cope in 1897. Vandaag hangt het skelet met het hoofd aan de rechterkant in de zalen van de Academy of Natural Sciences in Philadelphia.

De jachtmethode van Elasmosaurus is omstreden. In het verleden werden theorieën opgesteld dat Elasmosaurus zijn nek een paar meter uit het zeewater stak om voedsel te zoeken, zoals vis. Nadat hij deze had gevonden, had hij ze moeten vangen door snel terug te duiken. Deze theorie werd later echter herzien, omdat de ogen van Elasmosaurus zich op de bovenkant van de schedel bevonden en daarom geen neerwaartse gezichtshoek toestonden. Integendeel, de positie van de ogen suggereert dat het reptiel zijn prooi van onderaf beloerde. Omdat het hoofd met hoge zwemsnelheden opzij zou zijn geduwd, kon Elasmosaurus waarschijnlijk alleen snel zwemmen met de nek recht. Om deze reden bewoog Elasmosaurus waarschijnlijk langzaam tijdens de jacht en ving prooi door plotseling zijwaarts aan te vallen met zijn lange nek. Hij versterkte dit effect door met zijn vinnen te peddelen. Vondsten tonen aan dat zijn prooi voornamelijk bestond uit vis, octopus en ammonieten.

• Richard Ellis: Sea Dragons. Predators of the Prehistoric Oceans. University Press of Kansas, Lawrence KS 2003, ISBN 0-7006-1269-6, S. 192.

Elasmosaurus

De volgende soorten zijn benoemd:

• Elasmosaurus ischiadicus
• Elasmosaurus kurskensis
• Elasmosaurus marshii
• Elasmosaurus nobilis
• Elasmosaurus orskensis
• Elasmosaurus platyurus
• Elasmosaurus serdobensis
• Elasmosaurus serpentinus