Ekranoplan

Een ekranoplan (Russisch: экраноплан) is een luchtvaartuig, dat gebruikmaakt van het grondeffect. Het op een vliegtuig gelijkende toestel vliegt enkele meters boven het aard- of zeeoppervlak op een luchtkussen, maar is geen hovercraft omdat de ekranoplan ook nog tot 100 meter kan opstijgen, totdat de luchtdichtheid niet meer voldoet om de korte brede vleugels te ondersteunen.

Een A-90 Orlyonok-ekranoplan
Ekranoplan Tungus
Eenpersoons ekranoplan 'Navion', gebouwd door Serge Pennec in Bretagne

Bij een ekranoplan drukt de voorwaartse snelheid lucht onder het vaartuig. Hierdoor ontstaat onder de vleugels een dragende luchtlaag waarop hij zweeft. Een ekranoplan is efficiënter dan een hovercraft, die niet alleen brandstof verbruikt voor de voorwaartse beweging, maar ook voor de extra motoren die een door schorten op hun plaats gehouden luchtkussen genereren.

Geschiedenis

De ekranoplan is een product van de Koude Oorlog. In de vroege jaren vijftig, toen de Verenigde Staten en Rusland er alles aan deden om elkaar in technologische geavanceerdheid te overtreffen, kwam de Russische ingenieur Rostislav Aleksejev met het ontwerp voor het toestel, waarvoor Chroesjtsjov hem vervolgens onbeperkt krediet verleende. De eerste ekranoplan, de SM-1, werd gebouwd in 1961. Sindsdien zijn in de Sovjet-Unie verschillende types ekranoplans gebouwd, waarvan de uit 1965 daterende KM, de uit 1973 daterende Orjonok en de uit 1987 daterende Loen het meest bekend werden.

Ekranoplans werden vooral gebruikt voor militaire transporten over de Kaspische Zee en de Zwarte Zee. De NAVO leerde ze kennen door middel van satellietbeelden. Omdat men er aanvankelijk moeite mee had het gigantische, zich zeer snel over de Kaspische Zee voortbewegende object te identificeren, kreeg het de bijnaam Kaspische-Zee-Monster. In werkelijkheid betrof het een ekranoplan van het type KM, die 98 meter lang was en met volledige lading 540 ton woog. Hij kon een snelheid bereiken van 550 km/h.

Afgezien van zijn laadvermogen en zijn snelheid heeft de ekranoplan ook een ander militair voordeel: doordat hij geen diepgang heeft kan hij niet door middel van sonar worden opgespoord en doordat hij zo laag vliegt, kunnen radars hem slecht detecteren. Tot 1980 werd hij bovendien als vliegend laboratorium voor wetenschappelijk onderzoek gebruikt.

Vliegtuigbouwer Boeing bereidt de bouw voor van een nieuwe ekranoplan ten behoeve van het Amerikaanse leger.

Scheepsbouwbedrijf Aerohod in Nizjni Novgorod voerde in 2014 tests uit op een nieuw model van de ekranoplan, de Tungus. Volgens de resultaten van de proeven wordt alles ingesteld om te starten met de ontwikkeling en de constructie van een model met een capaciteit van 4 tot 70 passagiers.

Zie ook
Zie de categorie Ekranoplans van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.