Eendenkooi Maaspoort
Eendenkooi Maaspoort, Empelse Eendenkooi of Eendenkooi aan de Schanssteeg is een natuurgebied ten zuiden van Oud-Empel in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. Het is tegenwoordig omsloten door het nieuwbouwgebied Maaspoort van 's-Hertogenbosch. De kooi heeft een oppervlakte van 3,5 ha.
Geschiedenis
De eendenkooi werd in 1672 in bedrijf gesteld en was gelegen op een hoogte te midden van de uitgestrekte Polder van den Eigen en Empel. Deze polder stond regelmatig onder water waardoor de kooi van een goede vangst was verzekerd. Om een kooi rendabel te maken moesten er jaarlijks 1000 tot 1500 eenden worden gevangen. In het begin van de 19e eeuw was de kooi eigendom van de Heer van Empel. De wet van 1819 deed de rechten van deze heer voorgoed teniet. In 1833 was Arnoldus van der Steen, burgemeester van Empel en Meerwijk, eigenaar van de kooi.
Nabij de kooi bevond zich de Empelse Hut, waar ook diverse kooikers gehuisvest waren.
Vanaf 1942 was de kooi niet meer in gebruik en werd deze niet meer onderhouden. Vanaf 1944 was de kooi ook niet meer geregistreerd. Reden voor dit alles was het uitblijven van de geregelde overstromingen en daardoor de verminderde vangst.
In 1956 werd de kooi aangekocht door Staatsbosbeheer. Het gedeeltelijk verlande water (wed) werd weer uitgediept en nieuwe populieren en wilgen werden geplant. Het gebied werd door de gemeente in 1961 en door het Rijk in 1968 als natuurgebied aangemerkt. Er bleken veel broedvogels voor te komen, waaronder de ransuil.
Er trad echter weer verwaarlozing op en uiteindelijk werd de kooi door de gemeente 's-Hertogenbosch uitgeruild met Staatsbosbeheer tegen enkele andere terreinen. Daarna werden opnieuw herstelwerkzaamheden uitgevoerd.
De oprukkende nieuwbouw maakte dat de kooi midden in de stedelijke bebouwing kwam liggen. Eromheen heeft men echter een plas (de Noorderplas) en het Burgemeester van Zwietenpark aangelegd, waarbij de kooi als natuurgebied behouden is gebleven.
Merkwaardigheden
Uniek is het feit dat de kooi is omringd door een lage dijk. Dit heeft te maken met het feit dat de kooi in het stroomgebied van de Beerse Overlaat was gelegen en de omgeving geregeld onder water kwam te staan. De kooi moest echter droog blijven (op vijver en pijpen na) daar anders de vangst onmogelijk was.
In de kooi vindt men een aantal knotessen waarvan de leeftijd op 300 jaar wordt geschat. De kooi is ook rijk aan mossen, waaronder een aantal zeer zeldzame.
Heden
Sinds 2000 wordt de kooi beheerd en onderhouden door vrijwilligers. Een der vangpijpen is in oude staat teruggebracht, compleet met schermen, netten, vangkooien en dergelijke. In 2012 werd ook een reconstructie van het kooikershuisje voltooid, gelegen op de fundamenten van het oorspronkelijke bouwwerkje. De kooi is één dag per jaar geopend voor het publiek.