Dumuzi

Dumuzi, Dumizid, Doemoezi, Damuzid of Damu was oorspronkelijk waarschijnlijk een Sumerische koning van Uruk, vroeg in het 3e millennium v.Chr. Volgens een oude Babylonische tekst van het Gilgamesj-epos werd Damu geboren uit Nininsinna nadat zij Pibalsag bij een rivieroever huwde. Later werd hij gezien als een herdersgod. Als zodanig is hij in de Bijbel bekend als Tammuz. Evenals Gizzida werd de god beschouwd als bewaker van een hemelpoort.

Beeltenis van het huwelijk tussen Dumuzi (rechts) en Inanna (links).

Van de historische koning is vrijwel niets bekend.

De Sumerische koningslijst vermeldt twee Dumuzi's: een "Dumuzi de herder", die vóór de zondvloed 36.000 jaar in Badtibira geregeerd zou hebben.

Verder wordt er een "Dumuzi de visser, wiens stad Kua was" genoemd tussen Lugalbanda en Gilgamesj. Hij zou 100 jaar over Uruk geregeerd hebben. Achter deze Dumuzi gaat waarschijnlijk de historische koningsfiguur schuil.

Door latere generaties werd Dumuzi als een god vereerd. Als koning van Uruk zal hij ongetwijfeld betrokken geweest zijn bij de cultus van de godin van de liefde, de vruchtbaarheid en de voortplanting Inanna. Na zijn vergoddelijking werd hij gezien als de ongelukkige echtgenoot van de godin. Samen met haar is hij de hoofdpersoon van een belangrijke cyclus mythen:

• Dumuzi en Enkimdu: Inanna het hof gemaakt
• Het huwelijk van Dumuzi en Inanna
• Inanna's afdaling in de onderwereld
• De dood van Dumuzi

Hoewel hij erin slaagde Inanna het hof te maken en te huwen, was hij haar ontrouw in die zin dat hij haar - tijdens haar afdaling in de onderwereld - niet beweende. Zij nam wraak en in "De dood van Dumuzi" wordt verhaald hoe hij door demonen naar de onderwereld wordt gesleept. Het bewenen van zijn dood was onderwerp van een belangrijke cultus, die lang op vele plaatsen in het Midden-Oosten, beoefend werd. Dit wordt ook in de Bijbel vermeld. Door sommige Israëlieten - vooral door vrouwen - werd de dood van Tammuz beweend tot in de tempel van Jeruzalem toe en dit nog zeker tot in 720 v.Chr.

Latere koningen noemden zich graag echtgenoot van Inanna en vereenzelvigden zich alzo met hun illustere voorganger.