Deficiëntie (medisch)

Het tekort kan veroorzaakt worden doordat door een aangeboren stoornis, waardoor het lichaam niet voldoende van een stof kan opnemen uit de voeding, of niet voldoende van die stof zelf kan aanmaken. Ook kan het tekort veroorzaakt worden door een voedingspatroon waarin niet voldoende van deze stof voorkomt. Het voedingspatroon of dieet wordt dan zelf ook deficiënt genoemd, bijvoorbeeld: hij heeft een tekort aan vitamine B12, omdat zijn voedingspatroon deficiënt was voor deze stof.

Vitamine-deficiënties ontstaan meestal doordat de dagelijkse voeding onvoldoende van die bepaalde vitamine bevat. Ziekten die ontstaan als gevolg van een tekort aan een bepaalde vitamine, worden deficiëntieziekten genoemd.

Een tekort aan ijzer is de meest voorkomende deficiëntie in ontwikkelde landen. Het kan leiden tot bloedarmoede. Verder zijn er ook deficiënties mogelijk van jodium en magnesium.

Bij extreme voedseltekorten en hongersnood wordt vaak een dieet gegeten dat te weinig eiwitten bevat. Hierdoor ontstaat op de lange termijn vaak een tekort aan alle eiwitten, wat leidt tot het typische opgeblazen hongerbuikje.

Bij diverse aangeboren stofwisselingsziekten is er een tekort aan een bepaald enzym, doordat het lichaam dit enzym niet, of te weinig, aan kan maken.

De bloedstolling wordt onder andere verzorgd door stollingsfactoren. Deficiënties van met name factor VIII (hemofilie A) en factor IX (hemofilie B) zijn aangeboren en geven een hoog risico op ernstige bloedingen. Deficiënties kunnen ook worden veroorzaakt door het slikken van coumarinederivaten: deze verminderen de hoeveelheid van een aantal stollingsfactoren. De bedoeling hiervan is altijd om ervoor te zorgen dat er geen bloedstolsels ontstaan die bijvoorbeeld trombose of een CVA kunnen veroorzaken, maar dit leidt wel tot een stollingsstoornis, waardoor iemand een risico loopt op een ernstige bloeding.

Het woord deficiëntie wordt ook gebruikt om een tekort aan functie aan te duiden. Als het immuunsysteem niet voldoende werkzaam is, wordt dit een immunodeficiëntie genoemd. Dit kan een aangeboren stoornis zijn, maar de bekendste en meest voorkomende immunodeficiëntie is aids: Acquired Immuno-Deficiency Syndrome. ("acquired" betekent: verworven, niet aangeboren). Het syndroom werd zo genoemd voordat de oorzaak ervan, een infectie met hiv, bekend was.