De bevolkingsexplosie

De bevolkingsexplosie of The population bomb is een boek van Paul Ralph Ehrlich over de gevaren van de groei van de wereldbevolking. Aan het boek werd meegewerkt door zijn echtgenote Anne Howland Ehrlich.

Het boek verscheen in de Verenigde Staten in 1968, de Nederlandse vertaling in 1971.

In dit boek werd een wereldwijde hongersnood voorspeld voor de jaren 70 en 80 in de twintigste eeuw als gevolg van overbevolking en andere grote maatschappelijke ontwikkelingen zoals voedselschaarste, uitputting van grondstoffen en milieuvervuiling. De auteur bepleitte onmiddellijke actie om de bevolkingsgroei te beperken. Angsten voor een "bevolkingsexplosie" waren overigens reeds wijdverbreid in de jaren 50 en 60.

Reeds meteen bij het verschijnen werd het boek bekritiseerd vanwege zijn alarmistische toon en de afgelopen decennia vanwege zijn onnauwkeurige voorspellingen. [1][2] Ehrlich en zijn vrouw stonden echter achter de basisideeën in het boek en verklaarden in 2009 dat "misschien wel de ernstigste fout in The Bomb is dat het veel te optimistisch over de toekomst is" en dat ze "hun doelen daardoor hebben bereikt" op het gebied van milieukwesties en mensenrechten in het debat over de menselijke toekomst.

Een groot deel van het boek is gewijd aan de beschrijving van de voedsel- en veiligheidssituatie, die als "zich verslechterend" wordt afgeschilderd.

Omdat de bestaande bevolking onvoldoende zou worden gevoed en omdat deze snel groeit, zou het onwaarschijnlijk zijn dat de voedselproductie toereikend zou kunnen worden verbeterd: de groeiende wereldbevolking zou escalerende spanningen oproepen en daarom diende die groei te worden beheerst, de groeisnelheid tot nul te worden teruggebracht of zelfs negatief te worden gemaakt. Tegelijkertijd diende de voedselproductie te worden opgevoerd. Om beschuldigingen van hypocrisie of racisme te voorkomen, dienden de VS zelf het voortouw te nemen bij inspanningen om de bevolking te verminderen. Ehrlich zinspeelde zelfs op een toedienen van "tijdelijke sterilisatiemiddelen" aan de drinkwatervoorziening of het basisvoedsel, maar verwierp dit als onpraktisch vanwege "criminele ontoereikendheid van biomedisch onderzoek op dit gebied."

Een serieuzere suggestie was de invoering van een belasting op extra kinderen in een gezin, evenals het heffen van weeldebelasting op artikelen voor kinderverzorging. Daarnaast werden prikkels voorgesteld voor personen die instemmen met vrijwillige permanente sterilisatie voordat ze twee kinderen zouden krijgen, evenals een verscheidenheid aan andere monetaire prikkels. De oprichting van een Ministerie voor Bevolking en Milieu werd bepleit, dat bevoegdheden moest krijgen om het nodige te doen voor het bereiken van een "redelijke bevolkingsomvang" in de Verenigde Staten en de achteruitgang van het milieu te bestrijden. Dat ministerie zou ook onderzoek naar geboortebeperking moeten ondersteunen, zoals betere voorbehoedsmiddelen, massa-steriliserende middelen en prenatale geslachtsherkenning.