De acht gedenkstenen

De personen, vaak verzetsstrijders , werden geëxecuteerd in verschillende gemeenten in de provincie Noord-Holland, veelal als Todeskandidaten ter represaille van een aanslag door het verzet. Om te voorkomen dat ze een eervol graf zouden krijgen, liet de Amsterdamse begrafenisondernemer J.B.J.M. Bleekemolen ze in opdracht van de Duitse bezetter verdwijnen. Tussen 6 september en 26 oktober 1944 vond dit plaats door crematie van 81 verzetsmensen in crematorium Driehuis waarbij de as door het personeel werd verstrooid op het Vijverpark.

Nadat het crematorium gedurende de hongerwinter vanwege energietekorten geen gas meer geleverd kreeg, werden lijken vanaf november 1944 naar de duinen binnen de Sperrzone van de Atlantikwall getransporteerd en in grafkuilen begraven. Hierbij werden de lijken ontdaan van schoenen en ringen en met chloorkalk bestrooid.[1] De kosten, op basis van een begrafenis met kist, werden neergelegd bij de betreffende gemeente.[2]

150 personen werden in Amsterdam gefusilleerd onder meer op de fusilladeplaats Rozenoord. In de duinen zelf zijn 105 mensen gefusilleerd, onder wie Hannie Schaft.[3]

Na afloop van de oorlog werd de begrafenisondernemer Bleekemolen gearresteerd. Met behulp van de aangetroffen administratie en zijn aanwijzingen werden tussen 25 mei en 20 juni 1945 vervolgens 33 grafkuilen gevonden.

Op 16 juli 1945 werden er nog meer grafkuilen ontdekt na uitspraken tijdens de processen van Neurenberg. Het ging om grafkuilen met stoffelijke overschotten van door de Sicherheitsdienst tussen 1 juli 1943 en 18 augustus 1944 ter plekke gefusilleerde verzetsstrijders. Er werden tien grafkuilen met 91 slachtoffers zuidelijk aan de Zeeweg in de gemeente Zandvoort aangetroffen achter het tegenwoordige Wethouder van Gelukpark. Bovendien werden twee grafkuilen met 20 slachtoffers vlak bij de eerder gevonden grafkuilen gevonden.[4]

De lichamen werden geïdentificeerd en aanvankelijk geborgen in het mausoleum van de algemene begraafplaats Kleverlaan in Haarlem. De meesten van hen zijn na het gereedkomen van de Eerebegraafplaats Bloemendaal daar herbegraven, enkelen in hun eigen woonplaats. De as van de gefusilleerden kreeg een plek in een urn op dit ereveld. De begrafenisondernemer Bleekemolen kreeg in 1947 tien jaar gevangenisstraf opgelegd.[5]

• 
  De commissie belast met de opgravingen
• 
  Opgraving
• 
  Opgegraven slachtoffers
• 
  Lijkkisten waarin de slachtoffers geladen werden
• 
  Steenhouwer Lavertu en zijn vader houwen de twee gedenkstenen in Zandvoort