De Waterdraagster

Julien Dillens vertelt met dit werk het verhaal van een jong meisje uit de negentiende eeuw. Volgens de overlevering zou ze aan de bareel de vermoeide paarden van de toenmalige paardentram Brussel-Centrum van water hebben voorzien. Deze had hier zijn terminus.[3] Vanaf 1871 betaalden de reizigers hier tol. De waterdraagsters konden hen dan ook van water voorzien.[4] De Brusselse gemeenten werden echter in die tijd via aquaducten voorzien van water uit de bronnen van de Bocq. Het meisje vulde haar emmers met dat water.[5] Vandaag staat dit prominent figuur op de fontein van de bareel symbool voor het onthaal van nieuwelingen.[6]

Tegen het einde van de negentiende eeuw verdwenen de waterdragers- en draagsters uit het straatbeeld. Dit kwam door de opkomst van moderne waterdistributiemaatschappijen, waarbij bronputten en pompen vervangen werden door kranen.

In 1898 kreeg Franse beeldhouwer en architect Alban-Chambon de opdracht van de gemeenteraad om een fontein te midden van de kruising van de Sint-Gillis Bareel te plaatsen. Het onderste deel en de ketels werden uit graniet gehouwen. De kolom van het voetstuk van een diameter van 1,40 cm werd uit zandsteen bewerkt en versierd met vier verguld bronzen lantarens. Op de top van de paal kreeg De Waterdraagster haar vaste plek.[7]

In 1902 ontstaan er geschillen omdat het uit zandsteen gemaakte gedeelte een barst vertoonde, vijf jaar later werd dit hersteld met een laag kunstmatig cement. In 1929 verdwenen de lantaarns en in 1932 werd uiteindelijk ook de fontein gesloopt. De Waterdraagster werd daarom in een tuin van de Parklaan in Sint-Gillis overgebracht. In 1974 krijgt Waalse architect Jean Delhaye de opdracht van de gemeenteraad om nogmaals een fontein te bouwen in het midden van de bareel, hierop zou De Waterdraagster terug gezet worden. In de zomer van 1977 werd de fontein in gebruik gesteld. Door verontreiniging doorheen de jaren werd "La porteuse d'eau" op 7 mei 1994 door de burgemeester Charles Picqué vervangen door een kopie. Het origineel kan tot heden op het niveau van de eer trap in de gemeentehuis van Sint-Gillis bezocht worden.[7]

Naar aanleiding van de achthonderdste verjaardag van Sint-Gillis in 2016, kreeg De Waterdraagster als uniek Brussels erfgoed een eerbetoon. Het hoogtepunt van het jubileum in de stad toen was de spektakeloptocht 'De Waterdraagsters'. Hierbij vertrokken vier burger- parades van op het Betlehemplein, het Moskouplein, de Pianofabriek en het Delporteplein en vloeiden bij verloop samen aan de bareel.[8] De Ommegang van Brussel schonk De Waterdraagster in september 2017 haar allereerste kostuum, dat een exact vrouwelijk repliek was van het herderskostuum dat voordien ook werd geschonken aan Manneken-Pis. Dit herderskostuum werd afgebeeld op een schilderij dat Denis Van Alsloot in 1615 van de Ommegang heeft gemaakt.[9]

• Gemeente Sint-Gillis. De Gids van Sint-Gillis; Een dorp in de stad, 2014, pg 19
• Gemeente Sint-Gillis. Sint-Gillis viert zijn 800- jarige bestaan, trimestrieel blad,(2016), pg 13 ,editie 50
• Saint-Gilles. Guides des communes de la Région Bruxelloise, CFC-Editions, 2004, p. 46, 48-49