Koloniale Conferentie van Berlijn

De (Koloniale) Conferentie van Berlijn, ook wel de Congo- (Duits: Kongokonferenz) of West-Afrikaconferentie (Duits: Westafrika-Konferenz) genoemd,[1] was een bijeenkomst van vijftien Europese landen en de Verenigde Staten gehouden in Berlijn in 1884-1885, over de verdeling van Afrika. De staten gaven zichzelf hiermee een legitimering voor de zogenaamde Wedloop om Afrika.

Afrika werd verdeeld tijdens de Conferentie van Berlijn (tekening in Illustrierte Zeitung).

De conferentie van Berlijn vond plaats tussen 15 november 1884 en 26 februari 1885 en alle belangrijke Europese landen waren aanwezig. Deze conferentie stelde regels op zodat Afrika volgens de Europese grootmachten eerlijk werd verdeeld. De conferentie was bijeen geroepen door de Duitse kanselier Otto von Bismarck, op initiatief van Portugal en met Britse steun. In zo’n 20 jaar werd heel Afrika bezet door België (Congo), Engeland (zuiden en oosten van Afrika), Frankrijk (noorden en westen), Duitsland (Namibië, Kameroen, Togo en Tanzania), Italië (Libië, Somalië en Eritrea), Portugal (Angola, Mozambique) en Spanje (zuiden van Marokko).

Afrika bestond voor 1880 uit ca. 1.100 volkeren en in 1900 maar uit 40 landen. Van die 40 landen waren er 36 die een bestuur hadden onder leiding van een Europees land.

Aanleiding

In de tweede helft 19de eeuw was Centraal-Afrika grotendeels Terra incognita voor de Europeanen. Leopold II van België had onder het mom van een humanitair project het idee om het Kongobekken te exploreren. Daarbij richtte hij in 1878 de Association internationale africaine op, die later (1879) de Association internationale du Congo werd, waarbij de interesse voor Zwart-Afrika werd gewekt.

De ontevredenheid onder de Staten na het Congres van Berlijn (1878). Bismarck zag met de verdeling van Afrika een mooie gelegenheid om Frankrijk en Engeland tegen elkaar op te zetten – als Frankrijk en Engeland ruzie zouden krijgen zou dat erg gunstig zijn voor Duitsland.

Gevolgen

Europese claims op Afrika in 1913 met de hedendaagse landsgrenzen.

België	Duitsland	Italië
Spanje	Frankrijk	Groot-Brittannië
Portugal	Onafhankelijk

De Europese handelaren en bedrijven begonnen goud, koper, natuurrubber, ivoor en cacao uit Afrika te halen en er werd goedkope, machinaal vervaardigde kleding verkocht waardoor veel Afrikanen werkloos werden.

Ook werd opnieuw – en dit keer met meer succes, omdat missionarissen en zendelingen dit keer wel gesteund werden door het Europese bestuur – geprobeerd om het christelijke geloof in Afrika te verspreiden. De missionarissen en zendelingen konden tevens beter overleven in de binnenlanden van Afrika door de komst van een geneesmiddel tegen malaria. Deze conferentie kwam er feitelijk op neer dat Afrika verdeeld werd. Het achterland van een kust die in handen was van een Europees land, behoorde daarmee tot de invloedssfeer van dat land.

Zo werd onder meer het gebied dat tijdens de conferentie "het geografische bekken van de Congostroom" werd genoemd, en pas erna en los ervan herdoopt zou worden tot "de Onafhankelijke Congostaat",[2][3] toegewezen aan koning Leopold II van België. Hij zou het op zeer bloedige wijze voor zijn rubber en persoonlijke rijkdom ontginnen.

Namibië werd als Duits-Zuidwest-Afrika toegewezen aan Duitsland. In naam van de Duitse keizer werden vele tienduizenden opstandige leden van de Herero- en Nama-stammen omgebracht tijdens de Namibische Genocide.

Na de conferentie waren alleen Liberia, Ethiopië, Oranje Vrijstaat en de Zuid-Afrikaansche Republiek nog onafhankelijk (laatste twee werden na enkele decennia alsnog veroverd door het Verenigd Koninkrijk). Formeel werd ook de Onafhankelijke Congostaat (État independant du Congo) een onafhankelijk land. Dit land was echter privé-bezit van Leopold II.

Bepalingen van de Algemene Akte

Door de Algemene Akte van de Conferentie van Berlijn werd op 26 februari 1885 bepaald:

Vrijheid van handel en scheepvaart op de Congo.
Neutraliteit van de Congolese gebieden in geval van conflict.
Feitelijke inbezitname met het oog op het doen gelden van rechten.
Materiële en geestelijke verheffing van de inboorlingen.
Bestrijding van de slavenhandel.

België reageerde niet enthousiast, maar het parlement gaf op 30 april de koning toestemming ook koning van Congo te zijn, mits geen beroep zou worden gedaan op financiële of militaire steun.

Zie ook

Kolonisatie en imperialisme
Imperialisme
Congres van Berlijn, voor het congres van 1878.

Noten

art. Berlin West Africa Conference, in Encyclopædia Britannica (1998-2018).
Cornelis, S., (1991). "Stanley au service de Léopold II: La fondation de l'Etat Indépendant du Congo (1878-1885)". In Cornelis, S. (red.), H.M. Stanley: Explorateur Au Service du Roi. Pp. 41–60. Tervuren: Royal Museum for Central Africa: 53–54 1991.
Katzenellenbogen, S., 1996. It didn't happen at Berlin: Politics, economics and ignorance in the setting of Africa's colonial boundaries. In Nugent, P. And Asiwaju, A. I. (Eds.), African Boundaries: Barriers, Conduits and Opportunities. 21-34. 1996.

Bibliografie

Maria Petringa, Brazza, A Life for Africa, 2006. ISBN 978-1-4259-1198-0.

Externe link

Documentaire over de verdeling van Afrika - hollanddoc.nl

Bronnen die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Tekst van de "algemene akte" van de conferentie (Frans) op Wikisource.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] rt. Berlin West Africa Conference, in Encyclopædia Britannica (1998-2018).

[2] Cornelis, S., (1991). "Stanley au service de Léopold II: La fondation de l'Etat Indépendant du Congo (1878-1885)". In Cornelis, S. (red.), H.M. Stanley: Explorateur Au Service du Roi. Pp. 41–60. Tervuren: Royal Museum for Central Africa: 53–54 1991.

[3] Katzenellenbogen, S., 1996. It didn't happen at Berlin: Politics, economics and ignorance in the setting of Africa's colonial boundaries. In Nugent, P. And Asiwaju, A. I. (Eds.), African Boundaries: Barriers, Conduits and Opportunities. 21-34. 1996.