Cissy van Bennekom

Cissy van Bennekom (l.) en Eva Waldschmidt (1932)

Van Bennekom begon haar carrière aan het einde van de jaren '20 als linnenverkoopster in de Bijenkorf te Amsterdam.[2] In 1928 kwam ze, op 17-jarige leeftijd, via een vriend bij het toneel terecht. Bij het Nieuwe Nederlandsch Toneel debuteerde ze als elfje in Shakespeares Midzomernachtsdroom. Na enkele andere toneelrollen, voornamelijk die van dienstmeisjes en verpleegsters, speelde ze in 1934 in haar eerste film, De Jantjes.

Hierop volgden rollen in nog acht films. Hoewel ze voornamelijk bijrollen op zich kreeg toegelegd, groeide Van Bennekom in de jaren 30 uit tot een bekende Nederlandse filmster. Ze had de naam 'een lastig mens' te zijn, omdat ze zich niets aantrok van de regisseurs, met wie ze naar eigen zeggen 'zware strijd [moest] voeren teneinde de potsierlijke, in gebrekkig Nederlands gestelde tekst te mogen veranderen en de juiste klemtonen te kunnen leggen'.[3] Ook over haar collega's was ze niet te spreken. Ze noemde hen 'laf en kadavergehoorzaam' en sprak enkel positief over de acteur Adolphe Engers en Chris Baay.[3] Bovendien klaagde ze over het zelf moeten regelen van kostuums voor filmopnamen en werkdagen van soms 24 uur moeten maken voor 15 gulden.[3]

Uit haar eigen oeuvre was Van Bennekom enkel te spreken over de films De Jantjes, Op hoop van zegen (1934) en De spooktrein (1939).[3] Voor de films De vier Mullers (1935) en 't Was één april (1936) moest Van Bennekom naar Berlijn en Wenen reizen. Ze noemde deze ervaring 'een gruwel, een voorwerp van ontzetting, een spotrede voor een mens van goede smaak'.[3] Aan De vier Mullers werd ze gedwongen mee te werken, omdat ze aan haar contract zat gebonden. Dit deed ze met grote tegenzin: toen ze het script las, barstte ze in tranen uit.[4] De actrice vertelde dat ze tijdens het opnemen van Op een avond in mei (1936) bijna haar contract verscheurde, omdat ze door één regel tekst in het script werd opgedragen haar haar te blonderen.[3] Daarnaast werd ze naar eigen zeggen slecht behandeld door de regisseur van die film, Jaap Speyer, en moest ze 'weer zo lang onder die vuile rottige koolspitsen staan voor een close-up, dat je haar begon te schroeien'.[5]

Na de Tweede Wereldoorlog trok Van Bennekom zich in 1948, op een korte medewerking aan het cabaret van Wim Sonneveld (deze sketch noemde ze in een interview in 1959 de prettigste ervaring uit haar carrière) en een bijdrage aan de eerste experimentele televisieopnames van Philips na, uit de publiciteit terug.[1] Ze kreeg één aanbod uit Amerika om een rol in een toneelstuk te Kansas City te verwezenlijken, maar ze sloeg dit af om bij haar toen 4-jarige dochter te blijven.[3]

In 1959 zou Van Bennekom een gastoptreden maken in het filmprogramma De oude draaidoos van Simon van Collem, waarvoor ze afreisde van Parijs naar Amsterdam, maar ze trok zich terug na onenigheid met regisseur Joes Odufré, het hoofd van de VPRO Jack Dixon alsmede de gastheer en werd vervangen door Cora Canne Meijer.

Van Bennekom
(foto Atelier Merkelbach, 1967)

Van Bennekom werd op 28 april 1938 veroordeeld tot 1 gulden boete vanwege mishandeling van een man. Ze sloeg de man in zijn gezicht nadat hij haar vanuit de tram op de Rozengracht was gevolgd en 'brutaaltje' tegen haar had gezegd. Aanvankelijk werd de actrice veroordeeld tot 5 gulden geldboete, maar Van Bennekom ging hiertegen in hoger beroep en beweerde uit noodweer te handelen. Het beroep op noodweer werd afgewezen maar de procureur-generaal verlaagde de straf omdat het volgens hem 'zeer ernstig' is als een getrouwde vrouw 'brutaaltje' wordt genoemd.[6] In september dat jaar werd haar ook deze straf kwijtgescholden. De rechtszaak kreeg destijds veel media-aandacht.

Op 25 maart 1936 trouwde Van Bennekom met geluidstechnicus C.J. Wilde in Den Haag. Uit dit huwelijk volgde een dochter. In 1948 verhuisde ze met haar tweede echtgenoot naar Parijs, alwaar haar man voor een groot Nederlands bedrijf werkte. Hier werd ze een beeldhouwster.

Na de dood van haar man keerde Van Bennekom terug naar Amsterdam, waar ze vestiging nam in de Jordaan. Haar overlijden in 2005 op 93-jarige leeftijd kreeg nog enige aandacht van de Nederlandse pers.