Chaja Polak

In haar eerste levensjaren heeft Polak tijdens de Tweede Wereldoorlog op diverse adressen met haar moeder ondergedoken gezeten. Op 2 april 1944 worden haar ouders op hun onderduikadres bij de kunstenaar Kees Hos en zijn vrouw Tine de Leede gearresteerd door drie politiemensen, waaronder Johannes Krom.[1] Chaja wordt niet meegenomen omdat Tine het gemengd Duits-Nederlandse arrestatieteam weet wijs te maken dat Chaja hun dochter is; ze staat valselijk in hun familieboekje opgenomen onder de naam Evelyne en luistert naar de roepnaam Lyneke.[2] De volgende dag komt Krom terug om Chaja alsnog op te halen, maar zij is dan al bij een ander gezin ondergebracht.[1]

Hans Polak werd vermoord in Dachau,[1] maar haar moeder overleefde Auschwitz. Na de oorlog werd Chaja met haar moeder herenigd en gingen ze in Amsterdam wonen. Haar moeder trouwde met verzetsman Cor Fels die ook in kampen had gezeten.[3] De meeste van haar latere boeken gaan over de situatie van kinderen van slachtoffers van de Holocaust. Zij wil echter zelf niet het stigma van oorlogsslachtoffer opgelegd krijgen.[3]

Na het Montessori-lyceum volgde zij een opleiding aan de pedagogische academie. Vervolgens werkte ze voor een jaar in een kibboets in Israël. Na haar vertrek ging ze terug naar Amsterdam, waar ze in 1979 afstudeerde aan de Gerrit Rietveld Academie.

Zij maakte oorspronkelijk schilderijen en tekeningen waar veel verdriet uit sprak, later verliet zij dat thema en ging ze lichter werken.[3]

Vervolgens exposeerde ze met haar schilderijen in binnen- en buitenland. Ook maakte zij gedichten.[3] In 1988 vertrok ze naar Rome alwaar ze begon met schrijven. In 1989 debuteerde zij met het boek Zomaar een vrijdagmiddag. Diverse van Polaks boeken zijn vertaald naar het Deens, Engels, Duits en Italiaans. Ook hebben haar boeken diverse malen op de longlist van de Libris Literatuurlijst gestaan.

Polak is in 2016 lid van het Comité van aanbeveling van SIVMO: Steuncomité Israelische Vredes- en Mensenrechten- Organisaties.[4]

• Zomaar een vrijdagmiddag (1989). Het boek gaat over de manier waarop kinderen de oorlogservaringen van hun beschadigde ouders ervaren.[3]
• De tijd van het zwijgen (1990)
• De krijtcirkel (1992)
• Stenen halzen (1994). Over hoe kinderen van beschadigde ouders zich gaan opstellen als de ouders van hun ouders.[3] Dit wordt aangeduid met parentificatie.
• Tweede vader (1996). Het boek beschrijft hoe een kind, nadat haar moeder is hertrouwd, trouw blijft aan haar vermoorde vader.[3]
• Zomersonate (1997). Over een kind van beschadigde ouders, waarin het kind de gevoelige plekken probeert te vermijden.[3]
• Verloren vrouw (1999)
• Over de grens (2001)
• Salka (2004)
• Wachten op de schemering (2007)
• Verslag van een onaanvaarde dood (2007)
• De verlegen minnaars (2011)
• Twintig minuten (2015). Over een moeder die iets verschrikkelijks wil vertellen aan haar dochter, dat ze heeft meegemaakt in een concentratiekamp.
• De man die geen hekel had aan Joden. Een botsing met het verleden (2018). Geschreven naar aanleiding van het boek Oorlogsouders van Isabel van Boetzelaer. Hierin waarschuwt Polak voor relativering ("nivellering") van goed en kwaad in de Tweede Wereldoorlog[1] en beschrijft zij haar activiteiten om samen met haar broer Hans Fels de leugens (aldus Polak) in het boek aan te tonen.

• Biografieën, werken en teksten bij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl)
• (nl) Profiel op VPRO Boeken
• Hans Polak op het Joods Monument