Hartknoopmieren

Hartknoopmieren (Cardiocondyla) zijn een geslacht van mieren uit de onderfamilie knoopmieren (Myrmicinae). De wetenschappelijke naam van het geslacht is voor het eerst geldig gepubliceerd in 1869 door Carlo Emery.

Hartknoopmieren
Ergatoïde mannetje van Cardiocondyla wroughtonii
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Arthropoda (Geleedpotigen) Klasse: Insecta (Insecten) Orde: Hymenoptera (Vliesvleugeligen) Onderorde: Apocrita Superfamilie: Vespoidea (Wespachtigen) Familie: Formicidae (Mieren) Onderfamilie: Myrmicinae (Knoopmieren) Geslachtengroep: Formicoxenini
Geslacht
Cardiocondyla Emery, 1869
Typesoort
Cardiocondyla elegans Emery, 1869
Afbeeldingen Hartknoopmieren op Wikimedia Commons
Hartknoopmieren op Wikispecies
Portaal    Biologie Insecten

Hartknoopmieren zijn zwerfmieren. Sommige soorten waaronder Cardiocondyla emeryi, C. mauritanica, C. minutior en C. obscurior (tweekleurige hartknoopmier) zijn invasieve soorten die door menselijke activiteit wijd verspreid zijn doorheen de tropische gebieden, soms tot in gematigde gebieden. Ze behoren vaak tot de eerste ongewervelde diersoorten die verstoorde gebieden zoals nieuw gevormde vulkanische eilanden of gerestructureerde voormalige bauxietmijnen koloniseren. Kolonies kunnen makkelijk meegevoerd worden met kleine hoeveelheden grond of plantmateriaal. Ze vallen weinig op omdat ze veel minder destructief zijn dan andere invasieve soorten zoals de Hazewindmier (Anoplolepis gracilipes). Ze leven in kleine kolonies met een paar dozijn tot een honderdtal werksters, die vooral solitair foerageren. Alle werksters zijn steriel. De nesten zijn meestal ondergronds en bestaan uit verschillende kleine kamers die tot 1,5 m diep kunnen zijn. Ze zijn moeilijk te lokaliseren omdat de verborgen ingangen slechts gaatjes met een diameter van 1 mm hebben. C. obscurior maakt nesten in opgerolde bladeren van citrusbomen.[1]

Hartknoopmieren worden gekenmerkt door een vorm van polymorfisme bij de mannelijke dieren. Er zijn niet-agressieve gevleugelde mannetjes die uit het moederlijke nest emigreren, en ongevleugelde zogenaamde ergatoïde (op werksters lijkende) agressieve mannetjes die hun hele leven in het eigen nest blijven en die andere ergatoïde mannetjes aanvallen en doden om het monopolie te verkrijgen op het paren met de maagdelijke koninginnen die in de kolonie worden geproduceerd. Ergatoïde mannetjes tolereren echter wel gevleugelde mannetjes die paren in hun eigen nest.[2]