Benelux-Gerechtshof

Het Benelux-Gerechtshof (BenGH) is een internationaal rechtscollege dat tot taak heeft de gelijkheid te bevorderen bij de toepassing van rechtsregels die gemeen zijn aan de Benelux-landen (België, Nederland en Luxemburg), zoals op het gebied van de intellectuele eigendom (merken, tekeningen en modellen), de wettelijke aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, de dwangsom, de visa, de invordering van belastingschulden, de vogelbescherming en de gelijke fiscale behandeling. Daarnaast fungeert het sinds 1 juni 2018 als centrale hogerberoeps- en cassatierechter tegen eindbeslissingen van het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom.

Het hof is opgericht op 1 januari 1974, en was tot 1 december 2016 gevestigd in Brussel. Met het protocol van 15 oktober 2012 is de zetel verplaatst naar Luxemburg, zodat in elk Benelux-land een Benelux-organisatie gevestigd is.

Het Benelux-Gerechtshof is samengesteld uit ten minste negen raadsheren en negen plaatsvervangende raadsheren, die worden benoemd uit de magistraten van het Hof van Cassatie van België, de Hoge Raad der Nederlanden en het Cour supérieure de Justice van Luxemburg. Sinds de inwerkingtreding van het protocol van 15 oktober 2012 kent het hof daarenboven nog eens minimaal zes rechters en zes plaatsvervangende rechters die worden benoemd uit de magistraten van de Belgische hoven van beroep, de Nederlandse gerechtshoven en het Luxemburgse Cour d’appel. Het Parket van het hof is samengesteld uit drie advocaten-generaal, van wie er een als eerste advocaat-generaal optreedt als hoofd van het Parket, en uit plaatsvervangende advocaten-generaal. De raadsheren, rechters en advocaten-generaal en hun plaatsvervangers worden benoemd door het Comité van Ministers van de Benelux. Hun benoeming bij het Benelux-Gerechtshof vormt geen beletsel voor de uitoefening van hun nationale functie.

Het hof heeft een adviserende en rechtsprekende bevoegdheid. De adviserende bevoegdheid betreft de interpretatie van een gemeenschappelijke rechtsregel als reactie op een vraag van uitleg door een van de Benelux-regeringen. Zo'n advies is niet bindend. De rechtsprekende bevoegdheid wordt op drie manieren uitgeoefend. Allereerst beantwoordt het hof prejudiciële vragen gesteld door een nationale rechter in een bij hem aanhangig gemaakte zaak. Zo'n antwoord wordt gegeven in de vorm van een bindend arrest. Tevens is het hof bevoegd kennis te nemen van administratiefrechtelijke beroepen inzake de rechtsbescherming van ambtenaren van de Benelux-instanties. Ten slotte fungeert het Benelux-Gerechtshof sinds 1 juni 2018 als centrale beroeps- en cassatierechter tegen eindbeslissingen van het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE). Ten behoeve hiervan was eerder al het Verdrag betreffende de instelling en het statuut van een Benelux-Gerechtshof in die zin gewijzigd dat het hof voortaan uit drie kamers zou bestaan. De Eerste Kamer beantwoordt prejudiciële vragen en oefent de adviserende taak uit. Daarnaast kan bij de Eerste Kamer beroep in cassatie worden ingesteld tegen uitspraken van de Tweede Kamer. De Tweede Kamer fungeert als hogerberoepsinstantie tegen beslissingen van het BBIE. De Derde Kamer ten slotte spreekt recht in ambtenarenzaken.