Atoomnummer
Het atoomnummer of atoomgetal, symbool: , geeft het aantal protonen in een atoomkern aan. Het atoomnummer is een belangrijk begrip uit de chemie en de kwantummechanica. Een element en zijn plaats in het periodiek systeem zijn erdoor vastgelegd. Wanneer het atoom als geheel elektrisch neutraal is, is het atoomnummer gelijk aan het aantal elektronen in de elektronenwolk rond de kern. Juist de elektronen bepalen het chemische gedrag van een atoom. Bij ionen, dat zijn atomen die niet elektrisch neutraal zijn, is het aantal elektronen ofwel groter dan het atoomnummer. anionen zijn negatief geladen, kationen positief.
Het atoomnummer kan indien gewenst links onder het symbool van het element worden aangegeven, doorgaans in combinatie met het massagetal om een bepaalde isotoop aan te duiden, bijvoorbeeld:
Waterstof heeft atoomgetal een, zuurstof atoomgetal acht.
Het aantal neutronen in de kern wordt niet door het atoomnummer bepaald. Alle chemische elementen hebben atoomkernen, die onderling in het aantal neutronen in de atoomkern verschillen. Daarmee kunnen er dus atomen voorkomen met hetzelfde atoomnummer maar verschillende massa. Deze atomen van hetzelfde element maar met verschillend gewicht worden isotopen genoemd. Vooral bij de zwaardere atomen, die met een hoger atoomgetal, is het aantal neutronen groter dan het aantal protonen in de kern.
Het lichtste atoom, met atoomnummer één, is waterstof, aangeduid met H. Waterstof heeft drie isotopen: protium, een kern die alleen uit één proton bestaat, deuterium of zwaar waterstof, een kern met een proton en een neutron, en tritium, een kern met een proton en twee neutronen. Tritium is instabiel en valt na enige tijd uiteen, met een halveringstijd van ongeveer elf jaar. Tritium is dus radioactief. Alle varianten van waterstof hebben wel hetzelfde atoomnummer, namelijk één, omdat ze altijd één proton in hun kern hebben.