Amersfoortse Kei
De Amersfoortse Kei is een grote zwerfsteen in Amersfoort, waaraan de stad de bijnaam Keistad en haar inwoners de geuzennaam Keientrekkers danken.
In 1544 werd al een "grooten keeselsteen" bij de Waelberch[1] aan de weg van Amersfoort naar Utrecht vermeld.[2]
Jonkheer Everard Meyster sloot, volgens het volksverhaal een weddenschap met een aantal vrienden dat hij de Amersfoorters zo gek zou krijgen dat ze de zwerfkei vanaf de Waelberch (bij de Stompert[3] bij Soesterberg) naar de stad zouden trekken. De Waelberch is afgebeeld op een kaart uit 1594 ten oosten van de Stompert bij de Wareberch. Op 7 juni 1661 trokken 400 inwoners van Amersfoort de kei op een slee naar de Varkensmarkt. Zij werden daarbij door de "dolle jonker" getrakteerd op bier en krakelingen. Ter gelegenheid van de gebeurtenis liet hij een gedenkpenning slaan, en schreef hij het gedicht Keyklucht van Jock en Ernst, op de steen-uyle-vlucht deser werelt (Utrecht, 1661). Toen Everard Meyster in 1663 een huis in Utrecht liet bouwen, verwerkte hij er verschillende herinneringen aan zijn Amersfoortse actie in; hij noemde het huis De Krakeling.
In het dagboek van 17e eeuwse Friese officier Poppo van Burmania wordt de Amersfoortse actie als volgt beschreven: ‘Den 7.junij heeft tot Aemsfort den meister Everhart de owergrote balsteen, die op een hogen bergh buiten den stat lach, op een sleed van balken gemaeckt, geleid die door een groet getal van mensken getrocken worde in de stat op het Verckensmarckt met grote toeloop ende verwonderinge van mensken ende geklanck van trommen ende trompetten, alwaer dese meister hem op pilaren konstich verheewen bestelt heeft’.
Toen de Amersfoorters inzagen dat ze zo stom waren geweest zich in te spannen voor iets dat volkomen zinloos was, begroeven zij de kei in 1672 op de Varkensmarkt. Latere generaties schaamden zich niet voor het voorval. In 1903 werd de kei daar weer opgegraven en aan de Utrechtsestraat geplaatst. In 1932 werd hij verplaatst naar Plantsoen-Zuid bij de Arnhemsestraat. Tijdens de Duitse bezetting is de steen tijdelijk ingegraven op de Hof uit angst voor beschadigingen. In 1954 kreeg hij een nieuw voetstuk.
In de jaren zeventig begonnen de jaarlijkse Keistadfeesten. Een aantal keren werden die besloten met het door de stad trekken van "keien" uit diverse Europese landen. Amersfoort heeft daar nog een aantal grote stenen aan overgehouden, die in het plantsoen aan de Stadsring liggen uitgestald.
De Amersfoortse Kei weegt 7157 kg, heeft een hoogte van 2 meter en een omtrek van 5,25 meter.
Volgens een volksverhaal werd er een meiboom geplant op de plek waar de Amersfoortse Kei begraven was op de Varkensmarkt[4].
Externe link
| Bronnen, noten en/of referenties |