't Gasthuys (Aalst)

De site is de oudste kern van Aalst. Bij bodemonderzoek werden silex werktuigen aangetroffen die dateren uit het epipaleolithicum. Ook uit de Romeinse en Merovingische periode werden sporen aangetroffen. Tijdens de vroege middeleeuwen werd op deze plaats het Zelhof opgericht, een vroonhoeve waarvan het hoofdgebouw uit een zaal bestaat. Van hieruit ontwikkelde de stad zich verder.

In de dertiende eeuw staan Johanna van Constantinopel en haar man Thomas van Savoye dit stuk grond af om er een hospitaalcomplex met klooster op te richten. Doorheen de eeuwen werd het complex Onze-Lieve-Vrouwhospitaal voortdurend uitgebreid en vernieuwd (Een stadsplan van Ludovico Guicciardini uit 1581 toont het hospitaal zonder ziekenzaal; op een kaart van Sanderus uit 1644 zijn reeds de nieuwe ziekenzaal en kloostergebouw afgebeeld). De hospitaalfunctie bleef behouden tot de oprichting van een ruimer en moderner gebouw op een andere locatie in 1899. Sindsdien werden de gebouwen voor uiteenlopende doeleinden gebruikt: van academie voor muziek en kunsten tot opvang voor gezinnen tijdens en na de Tweede Wereldoorlog.

Replica van een oude drukpers

In 1903 werd een deel van het complex reeds gebruikt door de ’Oudheidkundige Kring van de Stad en het voormalige Land van Aalst 'Société Archéologique de la ville et de l’ancien Pars d’ Alost’, waardoor toen reeds een museumfunctie werd toegewezen aan deze site. Tot de Eerste Wereldoorlog groeit de collectie enorm aan, zowel door aankopen als door schenkingen. Belangrijkste schenker was Edmond De Deyn, burgemeester van Ninove en lid van de Kring, van wiens collectie een omvangrijk deel aan het museum werd geschonken na zijn dood. Na de Eerste Wereldoorlog worden vooral nog kunstwerken en schilderijen aangekocht (o.a. Pieter Coecke van Aelst, Frans Floris, Valerius De Saedeleer), en groeit de collectie minder expansief aan. Onder de bijzondere stukken vinden we o.a. een 16e-eeuws wandtapijt, een collectie oude drukpersen en drukkersmateriaal, en een oude stoombrandspuit. De collectie werd ook aangevuld met werken op of met papier en grafiek.

Na een grondige restauratie van het Onze-Lieve-Vrouwhospitaalcomplex in 1959-1965 wordt het volledige pand gebruikt als Stedelijk Museum. Het gebouw werd pas in 1991 als cultureel erfgoed beschermd.[1]

Wie "Aalst” zegt, zegt "carnaval". Het thema Aalst carnaval is dan ook zeer breed uitgewerkt. Het museum belicht twee luiken: het evenement op zich en de historiek ervan.

Sinds de middeleeuwen

Historische studies volksgebeuren, ruimer dan de Aalsterse situatie

Midden 20e eeuw - nu 

Overzicht bouw praalwagens, prinsen carnaval, de Voil Jeanet, de Aalsterse Gilles, het Ros Balatum

Een belangrijk deel van de collectie behandelt het leven en werk van Aalstenaar Adolf Daens, met medewerking van het Documentatiecentrum en Archief voor Daensisme en Hedendaagse Geschiedenis van de Denderstreek (D.A.D.D.)[3] Ook de toenmalige socio-economische omstandigheden zoals kinderarbeid, de politieke loopbaan en het daensisme komen aan bod.

Standbeeld 'De Verteller', ter ere van L.P. Boon

Aalsters schrijver en kunstschilder Louis Paul Boon, geboren en getogen Aalstenaar. Op de binnenkoer van het museum is een monument voor Boon terug te vinden.

Werk van Valerius De Saedeleer

Schilder Valerius De Saedeleer werd geboren te Aalst. Verschillende werken van zijn hand zijn in de collectie van het museum opgenomen.

Naast het museum, op de Oude Vismarkt, staat een standbeeld ter ere van de schilder.

Binnen de context van de geboortestad van Dirk Martens wordt in het museum een kunstcollectie uitgebouwd rond het thema "Papier als Beeld en Basis".