հատանեմ

From հատ (hat) +‎ -ան- (-an-).

հատանեմ • (hatanem)

1. to cut, to cut off, to break; to carve; to split, to divide, to separate; to diminish, to curtail; to stop, to interrupt; to resolve, to decide, to determine

   հատանել զգլուխ ― hatanel zglux ― to cut off the head, to behead, to decapitate

   հատանել ի ստենէ ― hatanel i stenē ― to wean off

   հատանել ճանապարհ ― hatanel čanaparh ― to open, to pave away or road

   հատանել զծառս ― hatanel zcaṙs ― to fell, to cut down; to clear

   ական հատանել ― akan hatanel ― to mine, to dig, to hollow

   հատանել զանդամս ― hatanel zandams ― to cut off limbs, to amputate

   հատանել յարքունիս ― hatanel yarkʿunis ― to confiscate, to forfeit

   հատանել ի կենաց ― hatanel i kenacʿ ― to slay, to deprive of life, to kill

   հատանել զծարաւ ― hatanel zcaraw ― to quench, to slake the thirst

   հատանել զանձն յիմեքէ ― hatanel zanjn yimekʿē ― to abstain, to keep from, to refrain, to forbear, to deprive or debar oneself of, to do without, to dispense with

   հատանել զանձն ի փափկութիւն ― hatanel zanjn i pʿapʿkutʿiwn ― to give oneself up to effeminacy

   ի վատութիւն հատանել ― i vatutʿiwn hatanel ― to make a coward of

   ակօս հատանել ― akōs hatanel ― to plough, to furrow

   հատանել զգրիչ ― hatanel zgričʿ ― to make a pen

   գետն զդաշտն հատանէ ― getn zdaštn hatanē ― the river traverses the plain

   հատանել գունդ մի ― hatanel gund mi ― to detach, to form a detachment

   հատանել լուսոյ զգիշեր ― hatanel lusoy zgišer ― to drive away darkness

   հատանել զբոց հրոյ ― hatanel zbocʿ hroy ― to spark, to sparkle, to emit sparks

   դատ հատանել ― dat hatanel ― to sentence, to judge, to decide

2. to strike (about a plague)
3. to cross, to traverse, to pass

   հատանել զծով ― hatanel zcov ― to plough, cross or traverse the sea

   հատանել գծից զմիմեանս ― hatanel gcicʿ zmimeans ― to cross one another

   հատանել զծով եւ զցամաք ― hatanel zcov ew zcʿamakʿ ― to run over, to over-run or scour both sea and land

   հատանել ճանապարհ ― hatanel čanaparh ― to progress towards, to bend one's steps to, to traverse, to travel

   հատանել անցանել ― hatanel ancʿanel ― to cross, to traverse, to pass, to travel over or through, to go over

   հատանել զբանակն ― hatanel zbanakn ― to fray a way, to pass through, to cross

4. (in the mediopassive, intransitive) to be cut, separated, divided

   հատանել գունոյ ― hatanel gunoy ― to turn pale; to be discoloured, tarnished, to lose colour, to fade, to grow pale

   հատանել ի յուսոյ ― hatanel i yusoy ― to lose hope, to cease to hope, to despair

   իբրեւ զկարկուտ հատեալ յամպոց ― ibrew zkarkut hateal yampocʿ ― like hail fallen from the clouds

   փայլատակունք հատանէին ― pʿaylatakunkʿ hatanēin ― thunderbolts fell

   գունդ մի հատեալ ― gund mi hateal ― a detachment of troops

   հատեալ ի յուսոյ ― hateal i yusoy ― desperate

   բան հակիրճ հատեալ ― ban hakirč hateal ― brief, succinct discourse

5. (in the mediopassive, intransitive) to be exhausted, to decline, to fail, to desist; to abstain, to refrain
6. (in the mediopassive, intransitive) to give out a shine, to glitter, to sparkle

   հատանել բոցոյ ― hatanel bocʿoy ― to flame, to cast a glare, to shine

   ամենայն ուրեք ոսկւոյ եւ ականց նշոյլք հատանէին ― amenayn urekʿ oskwoy ew akancʿ nšoylkʿ hatanēin ― all was brilliant with gold and precious stones

7. (in the mediopassive, intransitive) to yield, to surrender to, to give way to, to fall into

   յանմտութիւն հատանել ― yanmtutʿiwn hatanel ― to be without even the shadow of common sense

   ի զեղխութիանս հատանել ― i zełxutʿians hatanel ― to plunge into debauchery

   ի չարութիւն հատանել ― i čʿarutʿiwn hatanel ― to abandon oneself to wickedness

   զհետ հատանել ― zhet hatanel ― to apply oneself to

   ի վաճառս հատանել ― i vačaṙs hatanel ― to deal, to traffic

   ի գինեվաճառս հատանել ― i ginevačaṙs hatanel ― to keep a wine-shop, a tavern

   յանգործութիւն հատանել ― yangorcutʿiwn hatanel ― to foment, to cherish idleness

• Armenian: հատնել (hatnel)

• Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “հատանեմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy