իմանամ
Old Armenian
Etymology
From Proto-Indo-European *h₁em- (“to take”) + -ան- (-an-). Cognate with Latin emo (“to buy”). Sense development from "to take" to "to comprehend" is common. A derivation from Proto-Indo-European *men- (“to think”) has been proposed as well, but this is unlikely, as the verb is conjugated as if -ան- (-an-) were a suffix, not part of the root.
Verb
իմանամ • (imanam) (aorist indicative իմացայ)
- to understand, to know; to conceive, to comprehend, to perceive
- իմանալ զօրութեամբ ― imanal zōrutʿeamb ― to understand (something omitted)
- to feel
- to think, to contemplate
- զանձին իմանալ բարի ― zanjin imanal bari ― to seek one's interest, to consult one's own happiness
- to think (of), to devise, to invent, to contrive
- հնարս իմանալ, զելս/զելս իրաց իմանալ ― hnars imanal, zels/zels iracʿ imanal ― to find means, to exercise one's ingenuity, to invent
- գիտէ իմանալ զամենայն հնարս ― gitē imanal zamenayn hnars ― he knows how to attain his end, how to manage
- to think, to consider, to believe
Conjugation
mediopassive
| infinitive | իմանալ (imanal) | participle | իմացեալ (imacʿeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | իմացուցանեմ (imacʿucʿanem) | aorist stem | իմաց- (imacʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | իմանամ (imanam) | իմանաս (imanas) | իմանայ (imanay) | իմանամք (imanamkʿ) | իմանայք (imanaykʿ) | իմանան (imanan) | |
| imperfect | իմանայի (imanayi) | իմանայիր (imanayir) | իմանայր (imanayr) | իմանայաք (imanayakʿ) | իմանայիք (imanayikʿ) | իմանային (imanayin) | |
| aorist | իմացայ (imacʿay) | իմացար (imacʿar) | իմացաւ (imacʿaw) | իմացաք (imacʿakʿ) | իմացայք (imacʿaykʿ) | իմացան (imacʿan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | իմանայցիմ (imanaycʿim) | իմանայցիս (imanaycʿis) | իմանայցի (imanaycʿi) | իմանայցիմք (imanaycʿimkʿ) | իմանայցիք (imanaycʿikʿ) | իմանայցին (imanaycʿin) | |
| aorist | իմացայց (imacʿaycʿ) | իմասցիս (imascʿis) | իմասցի (imascʿi) | իմասցուք (imascʿukʿ) | իմասջիք (imasǰikʿ) | իմասցին (imascʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | իմա՛, իմա՛ց, իմացի՛ր (imá, imácʿ, imacʿír) | — | — | իմացարո՛ւք (imacʿarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | իմասջի՛ր (imasǰír) | — | — | իմասջի՛ք (imasǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ իմանար (mí imanar) | — | — | մի՛ իմանայք (mí imanaykʿ) | — | |
| note the irregular imperative իմա՛ (imá) | |||||||
Derived terms
- աղքատիմաց (ałkʿatimacʿ)
- ամէնիմաց (amēnimacʿ)
- ամէնիմացական (amēnimacʿakan)
- այլայլիմաց (aylaylimacʿ)
- այլիմաց (aylimacʿ)
- անիմայ (animay)
- անիմանալի (animanali)
- անիմաց (animacʿ)
- անիմացաբար (animacʿabar)
- անիմացական (animacʿakan)
- անիմացութիւն (animacʿutʿiwn)
- անպարիմանալի (anparimanali)
- անպարիմացապէս (anparimacʿapēs)
- աստուածիմաց (astuacimacʿ)
- գերիմաց (gerimacʿ)
- գերիմացական (gerimacʿakan)
- գերիմացեալ (gerimacʿeal)
- դժուարիմանալի (džuarimanali)
- դժուարիմաց (džuarimacʿ)
- դժուարիմացութիւն (džuarimacʿutʿiwn)
- երկիմայ (erkimay)
- զայլիմաց (zaylimacʿ)
- իմանալաբար (imanalabar)
- իմանալագոյն (imanalagoyn)
- իմանալապէս (imanalapēs)
- իմանալի (imanali)
- իմանալիութիւն (imanaliutʿiwn)
- իմանալւութիւն (imanalwutʿiwn)
- իմանող (imanoł)
- իմանողական (imanołakan)
- իմաստ (imast)
- իմաց (imacʿ)
- իմացագոյն (imacʿagoyn)
- իմացական (imacʿakan)
- իմացականաբար (imacʿakanabar)
- իմացականապէս (imacʿakanapēs)
- իմացականութիւն (imacʿakanutʿiwn)
- իմացիկ (imacʿik)
- իմացող (imacʿoł)
- իմացողաբար (imacʿołabar)
- իմացողական (imacʿołakan)
- իմացողապէս (imacʿołapēs)
- իմացողութիւն (imacʿołutʿiwn)
- իմացուած (imacʿuac)
- իմացուածութիւն (imacʿuacutʿiwn)
- իմացութիւն (imacʿutʿiwn)
- իմացումն (imacʿumn)
- իմացումնակի (imacʿumnaki)
- իմացուն (imacʿun)
- իմացուցանեմ (imacʿucʿanem)
- իմացք (imacʿkʿ)
- ինքնիմաց (inkʿnimacʿ)
- լաւիմաց (lawimacʿ)
- խոհերիմաց (xoherimacʿ)
- խորաիմաց (xoraimacʿ)
- խորիմաց (xorimacʿ)
- համիմաց (hamimacʿ)
- համիմացական (hamimacʿakan)
- համիմացութիւն (hamimacʿutʿiwn)
- հանճարիմաց (hančarimacʿ)
- հնարիմաց (hnarimacʿ)
- հնարիմացողութիւն (hnarimacʿołutʿiwn)
- հնարիմացութիւն (hnarimacʿutʿiwn)
- ճարիմացութիւն (čarimacʿutʿiwn)
- ճարտարիմաց (čartarimacʿ)
- ճշմարտիմաց (čšmartimacʿ)
- մեծաիմաց (mecaimacʿ)
- մեծայիմաց (mecayimacʿ)
- մեծիմաց (mecimacʿ)
- յառաջիմաց (yaṙaǰimacʿ)
- յառաջիմացական (yaṙaǰimacʿakan)
- նախիմաց (naximacʿ)
- նախիմացական (naximacʿakan)
- նախիմացութիւն (naximacʿutʿiwn)
- նորիմաց (norimacʿ)
- շատիմաց (šatimacʿ)
- չարիմաց (čʿarimacʿ)
- չարիմացութիւն (čʿarimacʿutʿiwn)
- չքնաղիմաց (čʿkʿnałimacʿ)
- սուրիմաց (surimacʿ)
- ստորիմանամ (storimanam)
- վեհիմաց (vehimacʿ)
- փանաքիմաց (pʿanakʿimacʿ)
- փանաքիմացութիւն (pʿanakʿimacʿutʿiwn)
- փոքրիմաց (pʿokʿrimacʿ)
- քաջիմաց (kʿaǰimacʿ)
- քաջիմացաբար (kʿaǰimacʿabar)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “իմանամ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “իմանամ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “իմանամ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʿ lezvi patmutʿyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 165
This article is issued from
Wiktionary.
The text is licensed under Creative
Commons - Attribution - Sharealike.
Additional terms may apply for the media files.