ընկոյզ
Old Armenian
Alternative forms
- ընգոյզ (əngoyz), անկոյզ (ankoyz)
Etymology
Cognates are found in many languages of Western and Central Asia: compare Ossetian ӕнгу́з (ængúz), ӕнгозӕ (ængozæ), Georgian ნიგოზი (nigozi), Mingrelian ნეძი (neʒi), ნეზი (nezi), Lomavren aŋkor (Caucasus), անքոտ (ankʿot) (Eğin), Middle Persian [Book Pahlavi needed] (gwc /gōz/), Classical Persian گوز (gōz), Northern Kurdish gûz, goz, gwîz, Central Kurdish گوێز (gwêz), Mazanderani [script needed] (āγōz, ăγōz), Shughni ғу̊з (ɣū̊z), Sarikoli γewz, Yidgha [script needed] (oγúzo), Middle Armenian ղոյզ (łoyz), Aramaic גּוֹזָא (gōzā), Classical Syriac ܓܘܙܐ (gawzā), Arabic جَوْز (jawz), Hebrew אֱגוֹז (ʾĕḡôz), Chagatai قوز (qoz).[1][2][3][4][5]
Probably all ultimately from Old Iranian *gauza- (“nut”), with the preverbs *han-, *ā- and *ni-, from the root Proto-Iranian *gauz- (“to hide, conceal”) (compare Sanskrit गूहति (gū́hati)), the nut being perceived as a "covering".[6][5]
Compare also ողկոյզ (ołkoyz) and կոյզ (koyz).
Noun
ընկոյզ • (ənkoyz)
- walnut (nut of the walnut tree)
- 5th century, Bible, Genesis 43.11:
- Ասէ ցնոսա Իսրայէլ հայրն իւրեանց․ Այդպէս իցէ, արարէք զայդ․ առէք ի պտղոյ երկրիս յամանս ձեր, եւ տարայք առնն պատարագս, ռետին եւ մեղր եւ խունկս եւ ստաշխն եւ բեւեկն եւ ընկոյզ։
- Asē cʿnosa Israyēl hayrn iwreancʿ; Aydpēs icʿē, ararēkʿ zayd; aṙēkʿ i ptłoy erkris yamans jer, ew taraykʿ aṙnn patarags, ṙetin ew mełr ew xunks ew stašxn ew bewekn ew ənkoyz.
- Ասէ ցնոսա Իսրայէլ հայրն իւրեանց․ Այդպէս իցէ, արարէք զայդ․ առէք ի պտղոյ երկրիս յամանս ձեր, եւ տարայք առնն պատարագս, ռետին եւ մեղր եւ խունկս եւ ստաշխն եւ բեւեկն եւ ընկոյզ։
Declension
o-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | ընկոյզ (ənkoyz) | ընկոյզք (ənkoyzkʿ) | |
| genitive | ընկուզոյ (ənkuzoy) | ընկուզոց (ənkuzocʿ) | |
| dative | ընկուզոյ (ənkuzoy) | ընկուզոց (ənkuzocʿ) | |
| accusative | ընկոյզ (ənkoyz) | ընկոյզս (ənkoyzs) | |
| ablative | ընկուզոյ (ənkuzoy) | ընկուզոց (ənkuzocʿ) | |
| instrumental | ընկուզով (ənkuzov) | ընկուզովք (ənkuzovkʿ) | |
| locative | ընկոյզ (ənkoyz) | ընկոյզս (ənkoyzs) |
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | ընկոյզ (ənkoyz) | ընկոյզք (ənkoyzkʿ) | |
| genitive | ընկուզի (ənkuzi) | ընկուզաց (ənkuzacʿ) | |
| dative | ընկուզի (ənkuzi) | ընկուզաց (ənkuzacʿ) | |
| accusative | ընկոյզ (ənkoyz) | ընկոյզս (ənkoyzs) | |
| ablative | ընկուզէ (ənkuzē) | ընկուզաց (ənkuzacʿ) | |
| instrumental | ընկուզաւ (ənkuzaw) | ընկուզաւք = ընկուզօք (ənkuzawkʿ = ənkuzōkʿ) | |
| locative | ընկուզի (ənkuzi) | ընկոյզս (ənkoyzs) |
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | ընկոյզ (ənkoyz) | ընկոյզք (ənkoyzkʿ) | |
| genitive | ընկուզի (ənkuzi) | ընկուզից (ənkuzicʿ) | |
| dative | ընկուզի (ənkuzi) | ընկուզից (ənkuzicʿ) | |
| accusative | ընկոյզ (ənkoyz) | ընկոյզս (ənkoyzs) | |
| ablative | ընկուզէ (ənkuzē) | ընկուզից (ənkuzicʿ) | |
| instrumental | ընկուզիւ (ənkuziw) | ընկուզիւք (ənkuziwkʿ) | |
| locative | ընկուզի (ənkuzi) | ընկոյզս (ənkoyzs) |
Derived terms
- ընգուզ (ənguz)
- ընկոյզ արքայական (ənkoyz arkʿayakan)
- ընկոյզ հնդկաց (ənkoyz hndkacʿ)
- ընկուզաբեր (ənkuzaber)
- ընկուզազարդ (ənkuzazard)
- ընկուզաձեւ (ənkuzajew)
- ընկուզաստան (ənkuzastan)
- ընկուզի (ənkuzi)
- ընկուզուտ (ənkuzut)
Descendants
- Middle Armenian: ընկուզ (ənkuz)
- → Armenian: ընկույզ (ənkuyz)
References
- Ačaṙean, Hračʿeay (1973), “ընկոյզ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), volume II, 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, pages 130–131
- Hehn, Victor; Schrader, Otto (1911) Kulturpflanzen und Haustiere in ihrem Übergang aus Asien nach Griechenland und Italien sowie in das übrige Europa (in German), 8th edition, Berlin: Gebrüder Borntraeger, page 393–404
- Wagner, Max (1966) Die lexikalischen und grammatikalischen Aramaismen im alttestamentlichen Hebräisch (Beihefte zur Zeitschrift für die alttestamentliche Wissenschaft; 96) (in German), Berlin: Alfred Töpelmann, →ISBN, page 18
- Cabolov, R. L. (2001) Etimologičeskij slovarʹ kurdskovo jazyka [Etymological Dictionary of the Kurdish Language] (in Russian), volume 1, Moscow: Russian Academy Press Vostochnaya Literatura, pages 409–410
- Cheung, Johnny (2007) Etymological Dictionary of the Iranian Verb (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 2), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 117
- Steblin-Kamenskij, I.M. (1982) Očerki po istorii leksiki pamirskix jazykov. Nazvanija kulʹturnyx rastenij [Essays on the history of Pamir languages. Names of cultivated plants] (in Russian), Moscow: Nauka, pages 110—111
Further reading
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836), “ընկոյզ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume I, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 781c
- Awgerean, Mkrtičʿ (1865), “ընկոյզ”, in Aṙjeṙn baṙaran haykaznean lezui [Pocket Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), corrected and expanded by Grigor Čēlalean, 2nd edition, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 312b
- Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 393
- Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 128, footnote 1
- J̌axǰaxean, Manuēl (1837), “ընկոյզ”, in Baṙgirkʿ i barbaṙ hay ew italakan [Armenian–Italian Dictionary], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, pages 548–549
- Löw, Immanuel (1924) Die Flora der Juden (in German), volume 2, Wien und Leipzig: R. Löwit, page 29–59
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “ընկոյզ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 206a
This article is issued from
Wiktionary.
The text is licensed under Creative
Commons - Attribution - Sharealike.
Additional terms may apply for the media files.