դանդուռ
Armenian
Alternative forms
- տա̈՛նդօ̈ռ (tä́ndō̈ṙ), տա̈՛նդօ̈ռնը (tä́ndō̈ṙnə), տա̈՛նդո̈ւռ (tä́ndüṙ), տա̈՛նդո̈ւռնը (tä́ndüṙnə) – Karabakh, dialectological notation[1]
Etymology
A dialectal term, unattested in Old or Middle Armenian. The earliest attestation is in Vilotte's Latin–Armenian dictionary of 1714.[2] Recorded inter alia in the dialects of Yerevan, Tiflis and Karabakh, in the latter also as տա̈՛նդօ̈ռնը (tä́ndō̈ṙnə), which may point to older *դանդուռն (*danduṙn).[3] Ačaṙean compares with Mush dialect տանդռնիկ (tandṙnik, “a kind of wild edible green”) and Yerevan dialect դանդռի ծաղիկ (dandṙi całik, “a kind of garden flower”).[3]
The origin is unknown. Obviously connected with synonymous Georgian დანდური (danduri), Ingiloy dialect დანდრანუკა (dandranuḳa), Udi тӏаьнтӏоьр (ṭänṭör), the latter probably borrowed from the Karabakh dialect. Compare further Pashto تندولی (tandólaj, “purslane”).
According to Asatrian, who does not cite the related forms in other languages, probably a substrate term (from Hurrian?), as the ending -ուռ (-uṙ) shows; compare Hurrian -uri, -ori, attested in Old Armenian խնձոր (xnjor, “apple”) and սալոր (salor, “plum”).[4]
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [dɑnˈdur]
Audio (Eastern Armenian) (file)
Noun
դանդուռ • (danduṙ)
Declension
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | դանդուռ (danduṙ) | դանդուռներ (danduṙner) | ||
| dative | դանդուռի (danduṙi) | դանդուռների (danduṙneri) | ||
| ablative | դանդուռից (danduṙicʿ) | դանդուռներից (danduṙnericʿ) | ||
| instrumental | դանդուռով (danduṙov) | դանդուռներով (danduṙnerov) | ||
| locative | դանդուռում (danduṙum) | դանդուռներում (danduṙnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | դանդուռը/դանդուռն (danduṙə/danduṙn) | դանդուռները/դանդուռներն (danduṙnerə/danduṙnern) | ||
| dative | դանդուռին (danduṙin) | դանդուռներին (danduṙnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | դանդուռս (danduṙs) | դանդուռներս (danduṙners) | ||
| dative | դանդուռիս (danduṙis) | դանդուռներիս (danduṙneris) | ||
| ablative | դանդուռիցս (danduṙicʿs) | դանդուռներիցս (danduṙnericʿs) | ||
| instrumental | դանդուռովս (danduṙovs) | դանդուռներովս (danduṙnerovs) | ||
| locative | դանդուռումս (danduṙums) | դանդուռներումս (danduṙnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | դանդուռդ (danduṙd) | դանդուռներդ (danduṙnerd) | ||
| dative | դանդուռիդ (danduṙid) | դանդուռներիդ (danduṙnerid) | ||
| ablative | դանդուռիցդ (danduṙicʿd) | դանդուռներիցդ (danduṙnericʿd) | ||
| instrumental | դանդուռովդ (danduṙovd) | դանդուռներովդ (danduṙnerovd) | ||
| locative | դանդուռումդ (danduṙumd) | դանդուռներումդ (danduṙnerumd) | ||
Synonyms
- փրփրեմ (pʿrpʿrem), փարփինա (pʿarpʿina), փառփառ (pʿaṙpʿaṙ), փերփեր (pʿerpʿer), անմեռուկ (anmeṙuk), նապաստակի պաշար (napastaki pašar), անդրաքնե (andrakʿne), մուկտավ (muktav), ղրֆա (łrfa), խոճկորակ (xočkorak)
Derived terms
- դանդուռենի (danduṙeni)
References
- Sargsyan, Armen Yu. (2013), “տա̈՛նդօ̈ռ(նը)”, in Łarabałi barbaṙi baṙaran [Dictionary of the Karabkh Dialect] (in Armenian), Yerevan: Edit Print, →ISBN, page 709b
- Villotte, Jacques (1714), “portulaca”, in Dictionarium Novum Latino-Armenium [New Latin–Armenian Dictionary], Rome: Typis Sac. Congreg. de Propaganda Fide, page 568a
- Ačaṙean, Hračʿeay (1913), “դանդուռ”, in Hayerēn gawaṙakan baṙaran [Armenian Provincial Dictionary] (Ēminean azgagrakan žołovacu; 9) (in Armenian), Tiflis: Lazarev Institute of Oriental Languages, pages 265–266
- Asatrian, Garnik (2012), “Marginal remarks on the history of some Persian words”, in Iran and the Caucasus, volume 16, issue 1, page 115
- Łazaryan, Ṙuben S. (1981), “դանդուռ”, in Busanunneri hayeren-latineren-ṙuseren-angleren-franseren-germaneren baṙaran [Armenian–Latin–Russian–English–French–German Dictionary of Plant Names], Yerevan: University Press, § 251, page 24a
- Bedevian, Armenag K. (1936), “P. oleracea var. sativa”, in Illustrated Polyglottic Dictionary of Plant Names, Cairo: Argus & Papazian Presses, § 2806, page 481