գութ
See also: գութք
Armenian
Alternative forms
Etymology
From Old Armenian գութ (gutʿ).
Pronunciation
Audio (Eastern Armenian) (file) Audio (Western Armenian) (file)
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [ɡutʰ]
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | գութ (gutʿ) | գութեր (gutʿer) | ||
| dative | գութի (gutʿi) | գութերի (gutʿeri) | ||
| ablative | գութից (gutʿicʿ) | գութերից (gutʿericʿ) | ||
| instrumental | գութով (gutʿov) | գութերով (gutʿerov) | ||
| locative | գութում (gutʿum) | գութերում (gutʿerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | գութը/գութն (gutʿə/gutʿn) | գութերը/գութերն (gutʿerə/gutʿern) | ||
| dative | գութին (gutʿin) | գութերին (gutʿerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | գութս (gutʿs) | գութերս (gutʿers) | ||
| dative | գութիս (gutʿis) | գութերիս (gutʿeris) | ||
| ablative | գութիցս (gutʿicʿs) | գութերիցս (gutʿericʿs) | ||
| instrumental | գութովս (gutʿovs) | գութերովս (gutʿerovs) | ||
| locative | գութումս (gutʿums) | գութերումս (gutʿerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | գութդ (gutʿd) | գութերդ (gutʿerd) | ||
| dative | գութիդ (gutʿid) | գութերիդ (gutʿerid) | ||
| ablative | գութիցդ (gutʿicʿd) | գութերիցդ (gutʿericʿd) | ||
| instrumental | գութովդ (gutʿovd) | գութերովդ (gutʿerovd) | ||
| locative | գութումդ (gutʿumd) | գութերումդ (gutʿerumd) | ||
Derived terms
- գթաշարժվել (gtʿašaržvel)
- գթառատ (gtʿaṙat)
- գթասիրտ (gtʿasirt)
- գթասրտություն (gtʿasrtutʿyun)
- գթոտ (gtʿot)
References
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971), “գութ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), volume I, 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 388b
Old Armenian
Etymology
The origin is uncertain.[1]
According to J̌ahukyan, perhaps inherited from Proto-Indo-European *gʰōdʰ-to-, from the root *gʰedʰ- (“to unite, be associated, suit”), whence Proto-Germanic *gōdaz (“good”), Old Church Slavonic ѹгодити (ugoditi, “to please, be pleasing”), Russian вы́года (výgoda, “profit”), etc. He remarks that inheritance from Proto-Indo-European *gʰow-to-, from the root *gʰow- (“to notice, pay attention to”), whence Latin faveo (“to favour”), Old Norse gá (“to heed, mark”), is less likely.[2]
Olsen derives from Proto-Indo-European *woHto-.[3]
Noun
գութ • (gutʿ)
- pity, compassion, feeling
- ի գութ շարժել, ածել, գութ արկանել, ի գութ խանդաղատանց շարժել ― i gutʿ šaržel, acel, gutʿ arkanel, i gutʿ xandałatancʿ šaržel ― to move, to soften, to entreat tenderly
- փակել զգութս իւր յումեէէ ― pʿakel zgutʿs iwr yumeēē ― to harden one's heart against another
- գութք նորա առաւել եւս են ի ձեզ ― gutʿkʿ nora aṙawel ews en i jez ― he loves yon more intensely
- առ գութ տոհմի նորա ― aṙ gutʿ tohmi nora ― for the love of his race
- յիմարիլ ի գութ երեսաց ուրուք ― yimaril i gutʿ eresacʿ urukʿ ― to go mad on account of the beauty of some one
- գութ մեր առաջի երեսաց քոց ― gutʿ mer aṙaǰi eresacʿ kʿocʿ ― let our supplications find favour in thy sight
- կին առնուլ ի նմանէ զի գութ անկցի ― kin aṙnul i nmanē zi gutʿ ankcʿi ― to marry into his family for the purpose of strengthening the bonds of friendship
- supplication, prayer, entreaty
- 5th century, Bible, Daniel 9.20:
- Եւ մինչդեռ ես խօսէի եւ յաղօթս կայի, եւ խոստովան լինէի զմեղս իմ եւ զմեղս ժողովրդեանն Իսրայելի, եւ արկանէի զգութս առաջի Տեառն Աստուածոյ իմոյ վասն լերինն սրբոյ։
- Ew minčʿdeṙ es xōsēi ew yałōtʿs kayi, ew xostovan linēi zmełs im ew zmełs žołovrdeann Israyeli, ew arkanēi zgutʿs aṙaǰi Teaṙn Astuacoy imoy vasn lerinn srboy.
- And whiles I [was] speaking, and praying, and confessing my sin and the sin of my people Israel, and presenting my supplication before the LORD my God for the holy mountain of my God.
- Եւ մինչդեռ ես խօսէի եւ յաղօթս կայի, եւ խոստովան լինէի զմեղս իմ եւ զմեղս ժողովրդեանն Իսրայելի, եւ արկանէի զգութս առաջի Տեառն Աստուածոյ իմոյ վասն լերինն սրբոյ։
Declension
Derived terms
- ազնուագութ (aznuagutʿ)
- ամենագթած (amenagtʿac)
- ամենագութ (amenagutʿ)
- անբարեգթութիւն (anbaregtʿutʿiwn)
- անգթաբար (angtʿabar)
- անգթալի (angtʿali)
- անգթական (angtʿakan)
- անգթասէր (angtʿasēr)
- անգթութիւն (angtʿutʿiwn)
- անգութ (angutʿ)
- անճառագութ (ančaṙagutʿ)
- առատագութ (aṙatagutʿ)
- աստուածագութ (astuacagutʿ)
- արտօսրագութ (artōsragutʿ)
- բազմագթութիւն (bazmagtʿutʿiwn)
- բազմագութ (bazmagutʿ)
- բարեգթացեալ (baregtʿacʿeal)
- բարեգթութիւն (baregtʿutʿiwn)
- բարեգութ (baregutʿ)
- գթաբար (gtʿabar)
- գթագին (gtʿagin)
- գթալի (gtʿali)
- գթած (gtʿac)
- գթածաբար (gtʿacabar)
- գթածագոյն (gtʿacagoyn)
- գթածագործ (gtʿacagorc)
- գթածութիւն (gtʿacutʿiwn)
- գթական (gtʿakan)
- գթամ (gtʿam)
- գթապէս (gtʿapēs)
- գթասէր (gtʿasēr)
- գթասիրաբար (gtʿasirabar)
- գթասիրեմ (gtʿasirem)
- գթասիրութիւն (gtʿasirutʿiwn)
- գթարկութիւն (gtʿarkutʿiwn)
- գթարկումն (gtʿarkumn)
- գթութիւն (gtʿutʿiwn)
- գթօրէն (gtʿōrēn)
- գորովագութ (gorovagutʿ)
- խնամագութ (xnamagutʿ)
- ծնողագութ (cnołagutʿ)
- հաւասարագութ (hawasaragutʿ)
- մայրագութ (mayragutʿ)
- մեծագութ (mecagutʿ)
- յաճախագութ (yačaxagutʿ)
- յոլովագութ (yolovagutʿ)
- յորդագութ (yordagutʿ)
- չարագութ (čʿaragutʿ)
- ջերմագութ (ǰermagutʿ)
- վրիպագութ (vripagutʿ)
Descendants
- Armenian: գութ (gutʿ)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “գութ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “գութ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971), “գութ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), volume I, 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 587ab
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “գութ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 171a
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 774
This article is issued from
Wiktionary.
The text is licensed under Creative
Commons - Attribution - Sharealike.
Additional terms may apply for the media files.