déan

See also: dean, Dean, deán, and dèan

Irish

Etymology 1

From Old Irish ·dénai, prototonic form of do·gní.

The past indicative independent form rinne, formerly do-rinne, is from Old Irish do·rigni, deuterotonic form of the perfect tense of do·gní.

The past indicative dependent form dearna is from Old Irish *·dernai (compare ·dernus (1st sg.), ·dernais (2nd sg.), ·dernad (passive)), prototonic form of the perfect tense of do·gní.

Alternative forms

dein (Munster)
deun (obsolete)

Pronunciation

IPA^(key): /dʲeːnˠ/
(Aran) IPA^(key): /dʲiːn/
(Cois Fharraige) IPA^(key): /dʲiːn/, /dʲɪn/

Verb

déan (present analytic déanann, future analytic déanfaidh, verbal noun déanamh, past participle déanta)

(transitive, intransitive) do
(transitive) make

Conjugation

Conjugation of déan

		singular			plural			relative	autonomous
		first	second	third	first	second	third	relative	autonomous
indicative	present	déanaim	déanann tú; déanair^†	déanann sé, sí	déanaimid; déanann muid	déanann sibh	déanann siad; déanaid^†	a dhéanann; a dhéanas / a ndéanann; a ndéanas	déantar
	past independent	rinne mé; rinneas	rinne tú; rinnis	rinne sé, sí	rinneamar; rinne muid	rinne sibh; rinneabhair	rinne siad; rinneadar	a rinne	rinneadh
	past dependent	dearna mé; dearnas	dearna tú; dearnais	dearna sé, sí	dearnamar; dearna muid	dearna sibh; dearnabhair	dearna siad; dearnadar	a ndearna*	dearnadh
	past habitual	dhéanainn	dhéantá	dhéanadh sé, sí	dhéanaimis; dhéanadh muid	dhéanadh sibh	dhéanaidís; dhéanadh siad	a dhéanadh / ar dhéanadh*	dhéantaí
	future	déanfaidh mé; déanfad	déanfaidh tú; déanfair^†	déanfaidh sé, sí	déanfaimid; déanfaidh muid	déanfaidh sibh	déanfaidh siad; déanfaid^†	a dhéanfaidh; a dhéanfas / a ndéanfaidh; a ndéanfas	déanfar
conditional		dhéanfainn / ndéanfainn‡‡	dhéanfá / ndéanfá‡‡	dhéanfadh sé, sí / ndéanfadh sé, sí‡‡	dhéanfaimis; dhéanfadh muid / ndéanfaimis‡‡; ndéanfadh muid‡‡	dhéanfadh sibh / ndéanfadh sibh‡‡	dhéanfaidís; dhéanfadh siad / ndéanfaidís‡‡; ndéanfadh sibh‡‡	a dhéanfadh / ar dhéanfadh*	dhéanfaí / ndéanfaí‡‡
subjunctive	present	go ndéana mé; go ndéanad^†	go ndéana tú; go ndéanair^†	go ndéana sé, sí	go ndéanaimid; go ndéana muid	go ndéana sibh	go ndéana siad; go ndéanaid^†	—	go ndéantar
subjunctive	past	dá ndéanainn	dá ndéantá	dá ndéanadh sé, sí	dá ndéanaimis; dá ndéanadh muid	dá ndéanadh sibh	dá ndéanaidís; dá ndéanadh siad	—	dá ndéantaí
imperative		déanaim	déan	déanadh sé, sí	déanaimis	déanaigí; déanaidh^†	déanaidís	—	déantar
verbal noun		déanamh
past participle		déanta

* Indirect relative
† Archaic or dialect form
‡‡ Dependent form used with particles that trigger eclipsis

The forms rinne and dearna lose their final vowel in Ulster, becoming rinn and dearn.

For Munster forms, see dein.

In older literary language, Aran, and Ulster, the present indicative and past habitual have independent forms built on the stem ní- (also spelled ghní-); the déan- forms listed above are only dependent:

		singular			plural			relative	autonomous
		first	second	third	first	second	third	relative	autonomous
indicative	present independent	(gh)ním	(gh)ní tú; (gh)níonn tú; (gh)nír	(gh)ní sé, sí; (gh)níonn sé, sí	(gh)nímid; (gh)ní muid; (gh)níonn muid	(gh)ní sibh; (gh)níonn sibh	(gh)ní siad; (gh)níonn siad; (gh)níd	a (gh)ní; a (gh)níonn; a (gh)níos	(gh)níthear
indicative	past habitual independent	(gh)nínn	(gh)nítheá	(gh)níodh sé, sí	(gh)nímis; (gh)níodh muid	(gh)níodh sibh	(gh)nídís; (gh)níodh siad	a (gh)níodh	(gh)nítí

Derived terms

bainis a dhéanamh (“to hold a wedding, celebrate a marriage”)
déan cneámhaireacht ar, déan caimiléireacht ar (“cheat”)
déanach

Verb

déan

(archaic) first-person singular future dependent of déan

Etymology 2

Borrowed from English dean.

Pronunciation

IPA^(key): /dʲeːnˠ/

Noun

déan m (genitive singular déin, nominative plural déin)

dean

Declension

Declension of déan

First declension

Bare forms:

Case	Singular	Plural
Nominative	déan	déin
Vocative	a dhéin	a dhéana
Genitive	déin	déan
Dative	déan	déin

Forms with the definite article:

Case	Singular	Plural
Nominative	an déan	na déin
Genitive	an déin	na ndéan
Dative	leis an déan don déan	leis na déin

Derived terms

déanacht

Mutation

Irish mutation
Radical	Lenition	Eclipsis
déan	dhéan	ndéan
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.

References

"déan" in Foclóir Gaeilge-Béarla, An Gúm, 1977, by Niall Ó Dónaill.
Finck, F. N. (1899), Die araner mundart, Marburg: Elwert’sche Verlagsbuchhandlung, vol. II, p. 84.
“do·gní” in Dictionary of the Irish Language, Royal Irish Academy, 1913–76.

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.