cucurbita

cucurbita (Latein)

Substantiv, f

Kasus Singular Plural
Nominativ cucurbitacucurbitae
Genitiv cucurbitaecucurbitārum
Dativ cucurbitaecucurbitīs
Akkusativ cucurbitamcucurbitās
Vokativ cucurbitacucurbitae
Ablativ cucurbitācucurbitīs

Worttrennung:

cu·cur·bi·ta, Genitiv: cu·cur·bi·tae

Bedeutungen:

[1] Botanik: Kürbis
[2] übertragen, Medizin: Schröpfkopf
[3] übertragen, mittellateinisch: betrogener Ehemann, gehörnter Ehemann, Hahnrei

Herkunft:

die Etymologie ist nicht geklärt;[1] es wird mit dem isoliert überlieferten sanskritischen चर्भट (carbhaṭa-)  sa[2][3] verglichen, wobei es sich hierbei um zufällige Parallele handeln dürfte;[1] wahrscheinlich eine Entlehnung[4], vergleiche mit lateinisch cucumis  la, cucutia  la und cicirbita  la[1]

Synonyme:

[2] cucurbitula

Verkleinerungsformen:

[1, 2] cucurbitula

Beispiele:

[1] „quaedam iacent crescuntque, ut cucurbitae et cucumis; eadem pendent, quamquam graviore multo etiam iis, quae in arboribus gignuntur. sed is cucumis cartilagine et carne constat, cucurbita cortice et cartilagine; cortex huic uni maturitate transit in lignum.“ (Plin. nat. hist. 19, 61)[5]
[1] „Similis et cucurbitis natura, dumtaxat in nascendo, aeque hiemem odere, amant rigua ac fimum. seruntur ambo semine in terra sesquipedali fossura, inter aequinoctium vernum et solstitium, Parilibus tamen aptissime; aliqui malunt ex kal. Mart, cucurbitas et nonis, cucumis et per Quinquatrus serere.“ (Plin. nat. hist. 19, 69)[6]
[2] „quippe eadem ratio earum, quae cucurbitarum medicinalium, ad corpora levanda sanguine, spiramenta laxanda iudicatur, sed vitium, quod admissae semel desiderium faciunt circa eadem tempora anni semper eiusdem medicinae.“ (Plin. nat. hist. 32, 123)[7]
[2] „unde tibi frontem libertatemque parentis, / cum facias peiora senex vacuumque cerebro / iam pridem caput hoc ventosa cucurbita quaerat?“ (Iuv. 14, 56–58)[8]

Wortbildungen:

[1] cucurbitarius, cucurbitinus, cucurbitivus
[2] cucurbitatio
[3] mittellateinisch: cucurbitare

Übersetzungen

Referenzen und weiterführende Informationen:

[1] Lateinischer Wikipedia-Artikel „cucurbita
[1, 2] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch: „cucurbita“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 1785.
[1, 2] PONS Latein-Deutsch, Stichwort: „cucurbita
[1] dict.cc Latein-Deutsch, Stichwort: „cucurbita
[1, 2] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, Seite 509–510.
[3] Jan Frederik Niermeyer, Co van de Kieft: Mediae latinitatis lexicon minus. Lexique latin médiéval–français/anglais, A Medieval Latin–French/English Dicitonary. 1. Auflage. E. J. Brill, Leiden 1976, ISBN 90-04-04794-8, Seite 285.

Quellen:

  1. Alfred Ernout, Alfred Meillet: Dictionnaire étymologique de la langue latine. Histoire des mots. durch Jacques André vermehrte und korrigierte Neuauflage der 4. Auflage. Klincksieck, Paris 2001, ISBN 2-252-03277-4, Seite 145.
  2. Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch: „cucurbita“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 1785.
  3. P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, Seite 509.
  4. Michiel de Vaan: Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages. 1. Auflage. Brill, Leiden, Boston 2008, ISBN 978-90-04-16797-1 (Band 7 der Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series), Seite 149.
  5. Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen III. Libri XVI–XII, B. G. Teubner, Stuttgart 1967 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1902), Seite 264.
  6. Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen III. Libri XVI–XII, B. G. Teubner, Stuttgart 1967 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1902), Seite 266.
  7. Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen IV. Libri XXIII–XXX, B. G. Teubner, Stuttgart 1967 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1897), Seite 90–91.
  8. Decimus Iunius Iuvenalis: Saturae sedecim. Edidit Iacobus Willis. 1. Auflage. B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Stuttgart/Leipzig 1997, ISBN 3-8154-1471-7 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 186.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.