ZomerOrkest Nederland

In 1977 werd op initiatief van de KNFM (Koninklijke Nederlandse Federatie van Muziekverenigingen) een orkest samengesteld uit jeugdige leden van de bij de muziekbond aangesloten verenigingen. Deze KNF Jeugd Road Band, zoals het orkest genoemd werd, maakte in de zomer van 1977 een tournee ter promotie van de blaasmuziek. Hierbij werden voornamelijk openluchtconcerten gegeven. Het idee ontstond tijdens een van de landelijke studieweekends in Arnhem. Daar waren jonge muzikanten uit het hele land bijeen en de behoefte ontstond om met zoveel talent bij elkaar meer te doen dan in de beslotenheid van het weekend. In 1978 werd voor de tweede keer een roadband geformeerd.

Nadat de bond besloten had om geen vervolg te geven aan het project, is op initiatief van enkele deelnemers van de Road Band een ensemble geformeerd onder de naam Melomaan Ensemble. Met dit orkest werd vanaf 1979 het initiatief om met een orkest in de zomer een straattournee te houden ter promotie van de blaasmuziek overgenomen. Het Melomaan Ensemble was samengesteld uit goede amateurs en in tegenstelling tot de KNF Road Band aangevuld met conservatoriumstudenten en stond het open voor leden van andere muziekbonden. Het orkest stond onder leiding van Harrie Janssen en Hans Lamers. Naast de zomertournee was dit orkest actief als voorbeeldorkest voor uitvoering van specifiek repertoire voor blaasorkest, onder andere door middel van radio-opnamen van KRO en NCRV en de eigen productie van geluidsdragers, waaronder de eerste in Nederland digitaal opgenomen Cd met werk van Henk van Lijnschooten. In 1987 is het orkest hiervoor het laatst bijeen geweest. Nadat daarna een aantal pogingen voor een project stranden, is, in goed overleg het ensemble opgeheven.

Het Melomaan Ensemble kende oorspronkelijk een vaste samenstelling. Door vertrek van deelnemers en door de groeiende belangstelling van nieuwe muzikanten (steeds vaker muziekstudenten) om deel te nemen, werd na een aantal tournees een muzikantenpool gecreëerd, waaruit een ad-hocorkest kon worden samengesteld. Omdat op den duur de verhouding amateur versus muziekstudent was omgekeerd, groeide de kwaliteit en de mogelijkheden van het orkest. Na enkele jaren waren de meeste deelnemende muziekstudenten afgestudeerd en werkzaam in het vak. Daardoor werd het steeds lastiger zich vrij te maken voor deelname aan het jaarlijkse zomerproject. Na de tournee van 1985 gaf een groot aantal muzikanten aan dat zij niet meer mee op tournee zouden kunnen of willen gaan. In 1986 is besloten om aan de zomerstraattournees een andere invulling te geven onder de naam ZomerOrkest Nederland.

In tegenstelling tot het Melomaan Ensemble, dat per project werd samengesteld uit een muzikantenpool, wordt het ZON ieder jaar opnieuw samengesteld door middel van inschrijving. Daarnaast is het ZON leeftijdgebonden: de deelnemers hebben de leeftijd tussen 16 en 23 jaar. Toegelaten deelnemers mogen in principe één keer mee; bij meerdere inschrijvingen voor eenzelfde positie, krijgt een nieuwe bij gelijke geschiktheid voorrang. Daarmee beoogt het ZON om geen concurrent te zijn van reguliere of andere (project) orkesten. Het streeft na om voor deelnemers, toehoorders en plaatselijke orkesten een voorbeeld te zijn.

Het ZON staat onder leiding van twee dirigenten, die twee jaar mee gaan: ieder jaar één nieuwe, zodat er steeds een ervaren en een nieuwkomer voor het orkest staat. De dirigenten worden geselecteerd in nauwe samenspraak met hoofdvakdocenten van de conservatoria in Nederland. Uit de selectie wordt na een proefdirectie de uiteindelijke kandidaat voor twee jaar aangenomen. In de eerste jaren stond de selectiecommissie onder leiding van Jaap Koops en Harrie Janssen. Tijdens het project worden de dirigenten bijgestaan door een artistieke raad.

Sinds de eerste tournee worden solistische werken geprogrammeerd. In de beginjaren werden de soli uitgevoerd door deelnemende muzikanten. Sinds 2001 worden solisten apart geselecteerd en uitgenodigd. Vaak naar aanleiding van eerdere bijzonder prestaties. Bijzonder is dat de solisten wel 'gewoon' deel uitmaken van het orkest.

• 2001 Jörgen van Rijen (trombone), Peter Habraken (klarinet)
• 2002 Tamara van Koetsveld (klarinet)
• 2003 Gerben Rouwenhorst (euphonium)
• 2004 Sander Derks (euphonium)
• 2005 Otte van Ham (fluit)
• 2006 Pieter Pellens (altsaxofoon)
• 2007 Jantien van den Boogaard (bugel)
• 2008 Luuk Denissen (hobo)
• 2009 Harry Stens (hoorn)
• 2010 Sebastiaan ten Kate (marimba)
• 2011 Peter-Paul Geraats (trombone)
• 2012 Sabine Jongerius (klarinet)
• 2013 Ferdi Seelbach (trompet) (viel uit) vervangen door Jantien van den Boogaard en Karlijn Salden (trompet)
• 2014 Vincent Verhage (bas)
• 2015 Martijn Appelo (hoorn)
• 2016 Leon Giethoorn (slagwerk)
• 2017 Julian van der Linden (saxofoon)
• 2018 Gerbrich Greijdanus (euphonium)
• 2019 Mariëtte Koens (klarinet)

Omdat een van de doelstellingen is om het publiek en plaatselijke orkesten te laten horen wat een harmonieorkest zoal kan spelen, is het repertoire zeer gevarieerd. Op het programma worden oorspronkelijk voor blaasorkest geschreven werken in allerlei stijlen afgewisseld met bewerkingen van onder andere klassieke-, moderne-, pop- en filmmuziek. Bij de samenstelling van het repertoire wordt naast de afwisseling ook rekening gehouden met de voorbeeldfunctie: het orkest speelt in principe werk dat een gemiddeld harmonie- of fanfareorkest zou kunnen uitvoeren.

Door het ZON worden regelmatig compositieopdrachten verstrekt aan een jonge componist. Hiermee wordt bijgedragen een het stimuleren van nieuw oorspronkelijk repertoire voor blaasorkest.

• 2001 Carl Wittrock : Fanfare for the Sun
• 2003 Andreas Ludwig Schulte : Land of Legends
• 2004 Alfred Willering : Septimos - Light after Darkness
• 2005 Mark Kuijpers : Ra - God of the Sun
• 2006 Jan Bosveld : Sunstroke
• 2007 Henk Alkema :Sweet Anna
• 2008 Alex Poelman : Draco
• 2009 Mathias van Nispen tot Pannerden : Squirrel Monkey
• 2010 Egbert Van Groningen : Sunburst, a Celebration to the Sun
• 2011 Eric Swiggers :The Legend of Amaterasu
• 2012 Albert-John Vervorst : Laugharne Castle
• 2013 Chiel Meijering : Victory
• 2014 Martin Fondse : Two Moons Rising
• 2015 Wim Zwaag Impressions
• 2016 Vincent Cox Summer Breeze
• 2017 Arend Gerds In the Distance
• 2018 Ron van Riel Prince Maurice
• 2019 Mathias van Nispen tot Pannerden Children of the Sun

Het Melomaan Ensemble deed in 1983 mee aan een internationaal muziekfestival in Brno. In plaats van het verplichte repertoire, speelde het orkest Nederlandse composities. Door protesten van de andere deelnemers werd het orkest gediskwalificeerd, maar de jury en publiek beloonde het optreden met diverse ereprijzen.

Tussen 1987 en 2000 zijn een aantal kleinere projecten geëntameerd, waarbij een specifiek ensemble werd samengesteld, al dan niet bij inschrijving, waarmee specifiek repertoire werd ingestudeerd en op diverse locaties uitgevoerd.

In 1993 is in samenwerking met de Provincie Gelderland onder de naam Melomaan Ensemble een Cd opgenomen, waarop de compositieopdracht Roman Wells van Harrie Janssen de wereldpremière kreeg. Dit orkest was samengesteld uit oud-deelnemers van zowel het ZomerOrkest als het Melomaan Ensemble en stond onder leiding van Jan Bosveld, Martin Buninga en Bert Aalders. Deze Cd is uitgebracht ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van Muziekuitleen en Informatiecentrum Gelderland.

In 2001 werd vanwege het vijftienjarig bestaan een bijzonder orkest samengesteld uit oud-deelnemers. Daaruit bleek wel dat het ZomerOrkest Nederland een kweekvijver is voor jong talent. Onder de deelnemers onder anderen Jörgen van Rijen, solo-trombonist van het Koninklijk Concertgebouw Orkest, en muzikanten die werkzaam zijn bij onder andere de Marinierskapel, het Radio Filharmonisch Orkest, Nieuw Amsterdams Peil, Koninklijke Militaire Kapel "Johan Willem Friso" of afgestudeerd als docent en verboden aan een muziekschool. Ook zij waren ooit als jonge amateurs of beginnend student als deelnemer met het 'gewone' ZomerOrkest Nederland mee op tournee geweest. Vanwege het bijzondere karakter kreeg het orkest de naam HoogteZON. Dit orkest stond onder leiding van Joop Boerstoel en Erik Somers.

Om organisatorische redenen is in 2006 besloten om het ZON in een aparte stichting onder te brengen. De Stichting Melomaan is omgevormd tot stimuleringsfonds ten behoeve van het ZON en stelt onder andere het orkest in staat om jaarlijks een opname van het galaconcert en de compositieopdrachten te laten maken.