Waarnemer
Waarnemer is een begrip met ten minste twee betekenissen.
Observator
Een persoon die door middel van een of meerdere zintuigen en eventueel met behulp van hulpmiddelen iets opmerkt is een waarnemer.
Kennis
Een observatie kan zowel een spontane als een doelbewust nagestreefde (of teleologische) waarneming zijn. Het resultaat ervan - de verworven kennis - is niet noodzakelijk objectieve kennis. Volgens de theoretici van de cybernetica van de tweede orde (second-order cybernetics) beïnvloedt de waarnemer steeds de waarneming zodat de verworven kennis per definitie een subjectieve inslag heeft.
Krijgsmacht
Een militaire waarnemer zorgt voor het plannen en aanvragen van vuursteun. Met het ontstaan van krombaanvuur kon de artillerie het einde van de kogelbaan niet meer zelf waarnemen. De waarnemer biedt hier uitkomst. Zij vormen de 'ogen' van de artillerie. Niet alleen voor het gebruik van HE-granten, ook licht- en rookgranaten gebeurt middels de waarnemer. Bij de landmacht zijn de waarnemers afkomstig van het wapen der artillerie en geplaatst bij pantserinfanteriebataljons, luchtmobiele infanteriebataljons en tankbataljons.
Vervanger
Een waarnemer kan ook een tijdelijke vervanger zijn. Deze term is gebruikelijk in de medische sector, bijvoorbeeld bij een waarnemend huisarts of waarnemend verloskundige.[1][2]
Ook spreekt men van een waarnemend burgemeester. Dit beperkt zich niet tot gevallen waarbij de oude burgemeester terug kan komen, het kan ook zijn dat die overleden of definitief vertrokken is, maar dat nog geen nieuwe gewone burgemeester benoemd wordt omdat die nog niet gevonden is of omdat men daarmee wil wachten, zoals bij een komende gemeentelijke herindeling.