Vijñāna

Vijñāna (Devanagari विज्ञान) is de Sanskriete term voor analytische kennis of filosofie. Het is de actie van het onderscheiden of onderscheid maken, en het aldus verstaan, herkennen, begrijpen. Vijñāna wijst ook naar de faculteit zelf van het juist oordeelsvermogen. De term wordt eveneens voor het kenvermogen als geheel gebruikt, het verstand en komt dan overeen met de term manas. Het blijft in die zin onderscheiden van de levende kennisdrager, het bewustzijn.

Vijñāna verwijst naar wereldlijke of profane kennis. Zij is in die zin tegengesteld aan jñāna, die de kennis van het zelf betekent.

In het Boeddhisme is vijñāna het denkvermogen, een van de vijf khandhas of constituerende elementen. Het is er ook een van de 6 dhatus en een van de 12 schakels in de ketting van oorzaak en gevolg.