VO2max
De VO2max of het maximale zuurstofopnamevermogen is het maximale volume (V) zuurstofgas (O2) dat het menselijk lichaam per tijdseenheid kan transporteren en metaboliseren bij lichamelijke inspanning, gemeten op zeeniveau. De waarde van de VO2max is een indicatie van iemands fysieke conditieniveau.
De VO2max wordt uitgedrukt in een absolute waarde van aantal liters zuurstof per minuut (l/min) of een relatieve van aantal milliliters zuurstof per kilogram lichaamsgewicht per minuut (ml/kg/min). De laatste methode wordt vaak gebruikt om het uithoudingsvermogen van atleten onderling te kunnen vergelijken.
Het vaststellen van de VO2max
Meting bij toenemende inspanning
De VO2max kan nauwkeurig worden bepaald door bij langdurige en oplopende intensieve lichamelijke inspanning de zuurstofinname en –uitstoot te meten. VO2max is bereikt als de hoeveelheid opgenomen zuurstof niet stijgt, ondanks een toenemende inspanning. Een dergelijke meting vindt meestal plaats op een loopband of een fietsergometer. Aangezien het bepalen van de VO2max gevaarlijk kan zijn, het lichaam wordt tot het uiterste ingespannen, dient een meting te worden uitgevoerd onder medisch toezicht, bijvoorbeeld in een Sport Medisch Adviescentrum.
Berekening volgens principe van Fick
De Duitser Adolf Fick heeft al in de 19e eeuw een techniek ontwikkeld om de VO2max te bepalen.
Dit Principe van Fick luidt als volgt:
waarbij de gemeten waarden zijn verkregen bij maximale fysieke inspanning.
Q staat voor het hartminuutvolume (de hoeveelheid bloed die het hart per minuut rondpompt); CaO2 is het arterieel zuurstofgehalte (de hoeveelheid zuurstof in het bloed afkomstig van het hart), CvO2 is het veneus zuurstofgehalte (de hoeveelheid zuurstof in het bloed richting het hart).
Een op deze wijze vastgestelde VO2max is zeer nauwkeurig, maar wordt om praktische redenen (er moet bloed worden afgenomen bij hoge lichamelijke inspanning) uitsluitend bij wetenschappelijk onderzoek gebruikt.
Coopertest
Een andere methode, waarmee men overigens hooguit tot een schatting van de VO2max kan komen, is de coopertest. Daarbij moet in 12 minuten een zo groot mogelijke afstand hardlopend worden afgelegd. Met de formule:
waarbij d12 staat voor de afgelegde afstand in meters, kan een inschatting worden gemaakt van de VO2max (in ml/kg/min).
Formules gebaseerd op hartslag en in consumentenelektronica
Om snel een schatting te geven van het VO2max te maken, zijn verschillende formules gebaseerd op maximale hartslag in gebruik. Deze formules geven een schatting en zijn dus weinig betrouwbaar.
Een voorbeeld van een formule is: VO2max = 15*HRmax/HRrust[1]
Ook in consumentenelektronica, zoals sporthorloges, zitten tests ingebouwd om de VO2max te bepalen. Deze tests zijn ook gebaseerd op (maximale) hartslag.
Voorbeelden V02max van topsporters[2]
| Naam | Sport | Extra | VO2max [ml/kg/min] |
|---|---|---|---|
| Bjørn Dæhlie | Langlaufen | Meervoudig olympisch kampioen | 90,0 |
| Miguel Indurain | Wielrennen | Winnaar van de Tour de France | 88,0 |
| John Ngugi | Atletiek | Vijfvoudig wereldkampioen veldlopen | 85,0 |
| Dave Bedford | Atletiek | 10 km wereldrecordhouder 1973 | 85,0 |
| Steve Prefontaine | Atletiek | 1 mijl in 3.54,6 | 84,4 |
| Joan Benoit | Atletiek | Marathon in 2:21.21 | 78,6 |
| Bill Rodgers | Atletiek | Marathon in 2:09.28 | 78,5 |
| Sebastian Coe | Atletiek | Wereldrecordhouder 1 mijl | 77,0 |
| Grete Waitz | Atletiek | Wereldrecordhouder marathon 1980 | 73,0 |
| Frank Shorter | Atletiek | Olympisch kampioen marathon 1970 | 71,0 |
| Derek Clayton | Atletiek | Wereldrecordhouder marathon 1969 | 69,7 |
Bronnen, noten en/of referenties
|