Tyfoon Haiyan
Tyfoon Haiyan, in de Filipijnen bekend als tyfoon Yolanda, was de 13e benoemde storm, de 9e tyfoon en de 5e supertyfoon van het tyfoonseizoen van de Grote Oceaan 2013. Het was de zwaarste storm van 2013 en een van de zwaarste stormen ooit. Het officiële dodental tot 23 november was 5.235 personen. Naar verwachting zou dit dodental nog verder oplopen, omdat nog z'n 1.600 mensen als vermist geregistreerd waren. Volgens schattingen van de Verenigde Naties waren meer dan 11,3 miljoen inwoners van de Filipijnen getroffen door de ramp en waren ongeveer 673.000 mensen dakloos geworden.[3]
Supertyfoon Haiyan (Yolanda)
| ||||
| Tyfoon (JMA) Categorie 5-supertyfoon (SSHS) | ||||
 | ||||
| Ontstaan | 3 november 2013 | |||
| Opgelost | 11 november 2013 | |||
| Maximum windsnelheid | 10-minuten doorstaand: 230 km/h (145 mph) | |||
| Laagste luchtdruk | 895[1] hPa (26,43 inHg) | |||
| Slachtoffers | >5.235 (meeste in de Filipijnen) | |||
| Schade | 14 miljard Amerikaanse dollar (geschat)[2] | |||
| Getroffen gebieden | Palau, Micronesia, Filipijnen, Vietnam, Laos, China, Taiwan, Hongkong | |||
| ||||
Verloop
Het lagedrukgebied waaruit zich tyfoon Haiyan ontwikkelde was afkomstig uit de Grote Oceaan en werd door het Joint Typhoon Warning Center (JTWC) voor het eerst geregistreerd op zo'n 4.000 kilometer ten oostzuidoosten van de Filipijnen. Volgens schattingen van het JTWC bereikte Haiyan op 6 november de kracht van een supertyfoon. Later die dag bereikte de storm het verantwoordelijkheidsgebied van het Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration (PAGASA) en kreeg de tyfoon door PAGASA de naam Yolanda toegekend.
Haiyan kwam op 8 november om 4.40 uur aan land bij Guiuan op het eiland Samar. De wind bereikte op dat moment windsnelheden van 314 km/u (gemiddeld over 1 minuut gemeten). Daarmee was Haiyan een tyfoon in de zwaarste categorie op de schaal van Saffir-Simpson. Bovendien was het de storm met de hoogste windsnelheden ooit gemeten op het moment van het bereiken van land. Om 7.00 uur kwam de tyfoon aan bij Tolosa in Leyte en om 9.40 uur was het oog van de storm bij Daanbantayan op Cebu. Na de passage van Busuanga ten noorden van Palawan om 20.00 uur trok de storm verder richting Vietnam. Als gevolg van de passage van de Filipijnse eilanden zwakte Haiyan in de dagen erna aanzienlijk af. Om 9.00 uur UST op 10 november bevond Haiyun zich op zo'n 115 kilometer ten noordnoordoosten van Đà Nẵng in Vietnam. De storm had toen gemiddelde windsnelheden van 148 km/u met windstoten tot 185 km/u en was daarmee een tyfoon in de eerste categorie. In de uren daarna zwakte Haiyan nog verder af, waarna hij als zware tropische storm aan land kwam bij Hải Phòng in het noorden van Vietnam.
Gevolgen
Volgens de eerste berichten waren met name de eilanden in de Visayas, waar de tyfoon als eerste aan land kwam, zwaar getroffen. Van alles dat zich in het pad van het hart van de storm bevond, was zo'n 70 tot 80% compleet verwoest. Vloedgolven hadden in sommige delen van het rampgebied als gevolg van de harde wind alles in een strook van een kilometer vanaf de kust weggevaagd.[4] In Leyte waren volgens gouverneur Dominic Petilla vermoedelijk meer dan 10.000 mensen om het leven gekomen.[5] President Aquino gaf enkele dagen later echter aan dat dit aantal mogelijk te hoog ingeschat was. In Tacloban, de grootste stad en hoofdstad van de provincie Leyte, waren veel gebouwen met de grond gelijk gemaakt en was het vliegveld van de stad, Daniel Z. Romualdez Airport, verwoest. In Samar werden minstens 300 doden en 2.000 vermisten geregistreerd.[6]
Doordat de wegen onbegaanbaar waren geworden, kwam de hulpverlening in de getroffen gebieden moeizaam op gang. Als gevolg hiervan kwamen vanuit getroffen steden als Tacloban berichten dat winkels leeggeroofd werden om aan voedsel en andere eerste levensbehoeften te komen.[7] Naar aanleiding daarvan stuurde de Filipijnse regering het leger naar Tacloban om de orde te handhaven. Op maandagavond riep de Filipijnse president Aquino naar aanleiding van de gebeurtenissen de noodtoestand uit in het land.[8] De Filipijnse regering vroeg de internationale gemeenschap om hulp. De Verenigde Staten stuurden 200 mariniers naar het getroffen gebied om de lokale hulpverleners te assisteren.[9] Daarnaast werd het vliegdekschip USS George Washington met 5000 man personeel en 80 vliegtuigen aan boord naar het rampgebied gestuurd.[10] Ook de Britse regering stuurde een marineschip naar de Filipijnen. Israël zond een mobiel militair hospitaal. Op 14 november werd hier een jongetje geboren, dat uit dankbaarheid de naam Israël kreeg. Nederland hield op 18 november een grootschalige televisieactie voor de slachtoffers. Dit bracht ruim 36 miljoen euro op.
Noodmanagement
Doordat de Filipijnen erg kwetsbaar zijn voor orkanen, had de regering meerdere programma’s opgezet. De NDRRMC (National Disaster Risk Reduction and Management Council), deze werd in 2010 opgericht en werd naar Tacloban gestuurd voordat de orkaan aan land kwam, zodat er hulp was voor de schade die zou volgen. Hoewel de NDRRMC de storm goed had ingeschat, schoot het toch tekort bij de coördinatie van de hulpverlening. Het probleem was vooral de communicatie tussen de lokale bestuurders en het hulpverlenende bestuur (NDRRMC) dat vanuit de overheid werd gestuurd. Er was namelijk geen goed leiderschap aanwezig in Tacloban, waardoor plannen niet of niet snel genoeg werden uitgevoerd. [11]
Risicoperceptie en evacuatie
Voordat orkaan Hayian aan land kwam, werd er al door meteorologen gewaarschuwd voor de ernstige gevolgen ervan. Het was dus van te voren bekend wat er te verwachten viel en je kunt zeggen dat ze de orkaan goed gemonitord, geanalyseerd en voorspeld hebben. Dit deel van het early warning system (EWS) functioneerde. De meeste mensen werden op tijd gewaarschuwd om te gaan evacueren, behalve de allerarmsten. Hun ontging de berichtgeving. Dit lag onder andere aan de communicatie tussen meteorologen en de lokale bevolking. Door het gebruik van technische termen wisten de locals vaak niet wat de meteorologen ermee bedoelden. Vooral onder de jeugd was dit een probleem. Niemand van hen had ooit een vergelijkbare orkaan als Haiyan meegemaakt dus zij konden zich niet voorstellen hoe heftig Haiyan zou zijn. [12] [13]
Toch evacueerden velen niet. Door herinneringen aan vorige orkanen geloofden ze veilig te zijn en daarom niet te evacueren. Ook zagen ze door de overheid aangewezen evacuatieplekken als onveilig, dit kwam ook door herinneringen aan vorige orkanen. Andere culturele redenen om niet te evacueren waren de hechtenis aan spullen waardoor ze hun huis niet wilden verlaten, en als ze vertrokken zochten ze onderdak bij familieleden omdat het vertrouwen in de overheid laag was.
Barangay
De Filipijnen zijn over het algemeen zeer kwetsbaar voor natuurrampen door de ligging aan zee en hun vele eilanden. Het land behoort bovendien bij de regio’s die het meest kwetsbaar zijn voor overstromingen door de stijgende zeespiegel. Dit komt door de laaggelegen eilanden en lange kustlijnen. De grote oceaan produceert gemiddeld zo’n 26 tropische orkanen per jaar. [14] In de stad Tacloban vinden er elk jaar gemiddeld 2,3 orkanen plaats, gemeten over de afgelopen 50 jaar. Tacloban wordt dan ook gezien als een van de meest kwetsbare steden in heel de Filipijnen. Tacloban heeft veel wijken die hoog scoren in de vulnerability index. Barangay (wijk) 88 heeft de hoogste index: 0.66792. Deze is twee keer zo hoog als van Barangay 99, de tweede op de lijst van de index. Tijdens de orkaan Haiyan is wijk 88 totaal vernietigd, inclusief het vliegveld. Tijdens de orkaan is in wijk 88 ook de meeste activiteit gemeten. Helaas was wijk 88 ook een van de meest bewoonde plekken op heel Tacloban. In wijk 88 heeft 54% van de huishoudens een inkomen beneden de armoedegrens. Deze wijk had dus weinig economische middelen om zichzelf te beschermen tegen Haiyan. [15]
 |
Zie de categorie Typhoon Haiyan (2013) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |