Tweelingtransfusiesyndroom

Het tweelingtransfusiesyndroom (TTS), ook wel het twin-to-twin transfusion syndrome (TTTS) genoemd,[1] ontstaat bij eeneiige, monochoriale tweelingen (dat wil zeggen tweelingen die het chorionvlies en de placenta met elkaar delen). Deze tweelingen hebben vaak wel elk een binnenste vliesje (amnion), bij echoscopie te zien als een dun tussenschot. Soms bevinden beide kinderen zich in dezelfde vruchtholte, zonder tussenschot. Dit heet mono-amniotische tweeling. Bij alle monochoriale tweelingen bestaan er bloedvat-verbindingen op de placenta. Er stroomt dan bloed van het ene naar het andere kind, en door andere vaatverbindingen weer terug. Bij 9 van de 10 tweelingen geeft dit geen problemen. Bij 1 van de 10 treedt er onbalans op: er stroomt meer bloed van het ene kind (de donor) naar het andere (de recipient). De recipient of ontvanger gaat als reactie veel plassen, en krijgt daardoor veel vruchtwater (polyhydramnion). De donor gaat minder plassen, en in de loop van dagen of weken raakt zijn of haar vruchtwater op (oligo- of anhydramnion). Het vliesje zit dan strak om het kind heen. In het Engels heet dit 'stuck twin'. De hoeveelheid vruchtwater is met echoscopie te meten. De diepste 'pocket' vruchtwater is normaal tussen 2 en 8 cm. Als bij een monochoriale tweeling één kind een diepste pocket van meer dan 8 cm heeft, EN de ander heeft minder dan 2 cm, dan is sprake van het tweelingtransfusiesyndroom (TTS). Dit treedt meestal op tussen de 16e en 26ste week van de zwangerschap, maar soms ook al bij 14 weken, of tot 30 weken.

Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.
Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.
Tweelingtransfusiesyndroom
Coderingen
ICD-10O43.0, P02.3, P50.3
ICD-9762.3, 772.0
DiseasesDB32064
MeSHD005330
Portaal    Geneeskunde
TTS: 1 foetus met veel vruchtwater, andere foetus ligt "stuck" met het vlies strak om zich heen.

Diagnose

De diagnose TTS wordt gesteld met behulp van een uitgebreid echografisch onderzoek. In de richtlijn voor de zorg van tweelingzwangerschappen staat dat tijdens een monochoriale tweelingzwangerschap er minstens elke 2 weken een echo gemaakt moet worden. Bij klachten, zoals harde buiken of weeën door de sterke uitzetting van de baarmoeder eventueel vaker.

Tijdens het echografisch onderzoek wordt gekeken naar het vruchtwaterverschil tussen beide kinderen. Naast vruchtwatermetingen wordt gekeken naar blaasvulling, hartfunctie en bloedstroom in foetale bloedvaten en de navelstreng.

Behandeling
Laserbehandeling tweelingtransfusiesyndroom.
Laseroperatie voor tweelingtransfusiesyndroom (LUMC Leiden).

TTS kan behandeld worden met een operatie. Tijdens deze operatie worden de bloedvaten die aan elkaar zitten op de plaats van de verbinding dichtgebrand. De oorzaak van het syndroom wordt zo opgeheven, de kinderen kunnen herstellen en krijgen binnen enkele dagen weer een normale hoeveelheid vruchtwater.

Voordat er besloten kan worden of een operatie noodzakelijk is, vindt een uitgebreid echo-onderzoek plaats. Voor de juiste timing van de ingreep is veel ervaring van het team van echoscopisten en gynaecologen nodig. Als in overleg met de zwangere besproken gekozen wordt voor de laseroperatie wordt deze meestal dezelfde of de volgende dag uitgevoerd.

De ingreep wordt onder plaatselijke verdoving verricht, desgewenst met een 'roesje'. Een of twee ervaren gynaecologen voeren de ingreep uit, samen met een gespecialiseerde echoscopist en een verpleegkundige.

Tijdens de operatie wordt een dun buisje (2-3mm) in de baarmoeder gebracht. Via de ingebouwde camera kan de gynaecoloog op een groot scherm de bloedvaten op de placenta zien en met een laserstraal dichtbranden. Dit duurt 10-20 minuten. Hierna wordt het overtollige vruchtwater via hetzelfde buisje weggezogen. Er wordt een video-opname gemaakt, die de ouders mee naar huis krijgen. De zwangere blijft een nacht in het ziekenhuis en kan de volgende ochtend na opnieuw een uitgebreide echo en een gesprek naar huis. Een week rust wordt aangeraden.

Na de operatie blijven tweewekelijkse controles met echoscopisch onderzoek nodig. Dit kan in overleg met het verwijzende ziekenhuis vaak 'om en om' met het foetale therapie centrum gebeuren, ook afhankelijk van de voorkeur van de zwangere zelf. De geboorte van deze bijzondere tweelingen,  gemiddeld rond 33-34 weken zwangerschap, vindt meestal plaats in het foetale therapie centrum, uiteraard als de zwangere dit ook wil. Na de geboorte worden de kinderen middels een ‘follow-up’ programma gevolgd, om zo hun ontwikkeling in de gaten te kunnen houden.

Uitkomsten

Het vele vruchtwater van de ontvanger zorgt voor een sterke uitzetting van de baarmoeder. De zwangere kan hierdoor pijn voelen, of contracties (harde buiken, weeën) krijgen. Ook kunnen spontaan de vliezen breken. De kans op (veel) te vroege geboorte is dan vergroot. Als dit voor de 25ste week gebeurt overlijden beide kinderen vrijwel zeker.

Een ander gevolg van het extra bloed dat de ontvanger krijgt is overbelasting van het hart. Zonder behandeling kan de foetus vocht gaan vasthouden, en zelfs overlijden in de baarmoeder. Soms overlijdt ook de donor foetus in de baarmoeder.

Als de operatie met de laser op tijd en door een ervaren team van artsen wordt uitgevoerd, is er 60-70% kans dat beide kinderen overleven. Van de geopereerde groep tweelingzwangeren gaat 80-85% met minstens één levend kind naar huis.[2] De gezondheid van deze kinderen op lange termijn is onderzocht. Meer dan 90% van de kinderen functioneert geheel normaal op schoolleeftijd. De kinderen die problemen hebben op lange termijn zijn vrijwel altijd te vroeg geboren.

Foetale therapie in Nederland

Sinds 2000 wordt in Nederland TTS behandeld met een laseroperatie. Het LUMC in Leiden was het eerste centrum dat hiermee startte. In 2018 kwam daar het Radboudumc in Nijmegen bij. In het nieuwe Geboortehuis Leiden (GHL) is in 2018 een speciale foetale operatiekamer gebouwd.

Zwangeren met meerling en verdenking op TTS kunnen 24 uur per dag, 7 dagen per week terecht in één van deze twee ziekenhuizen. Jaarlijks worden ruim honderd zwangeren naar verwezen, uit heel Nederland, vanwege een verdenking op TTS. Bij 50-60 zwangeren per jaar is daadwerkelijk een laseroperatie nodig.


  • link naar de LUMC website, TTS pagina
  • [2] link naar de Radboudumc website, TTS pagina
  • [3] link naar de Radboudumc website, laserbehandeling TTS pagina
  • [4] film over TTS laserbehandeling in het LUMC
  • [5] link naar FetusNed.nl
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.