Turks-nationalisme

Ideologieën geassocieerd met Turks nationalisme zijn onder meer panturkisme of turanisme (een vorm of etnisch of raciaal essentieel of nationale mystiek), neo-ottomanisme met imperiale ambities die afkomstig zijn uit het Ottomaanse tijdperk, anatololianisme, dat het Turkse volk als een afzonderlijke entiteit die zich ontwikkelde na de Seljuk verovering van Anatolië in de 11e eeuw en het seculiere kemalisme.

Turanistisch nationalisme begon met de Turanische maatschappij opgericht in 1839, gevolgd in 1908 met de Turkse maatschappij, die later uitgebreid werd naar het Turkse Haard en uiteindelijk uitgebreid met ideologieën zoals pan-turanisme en pan-turisme.

De Jonge Turkische Revolutie die sultan Abdul Hamid II omwentelde, liet het Turkse nationalisme in de macht komen, leidde uiteindelijk tot de controle van de late Ottomaanse regering, maar Mustafa Kemal weigerde de ideologie van turanisme expliciet, net zoals hij pan-islamisme weigerde. Tijdens de Turkse Onafhankelijkheidsoorlog stelde Kemal op 1 december 1921:

... We hebben nooit pan-islamisme opgericht. Misschien hebben we gezegd dat we het opzetten en we zullen het voltooien. Onze vijanden zeiden: "Laat ons hen doden voordat ze het voltooien." We hebben nooit pan-turanisme opgericht. Misschien hebben we gezegd dat we het opzetten en we zullen het voltooien. Onze vijanden zeiden: "Laat ons hen doden voordat ze het voltooien." Dat is het hele probleem, in plaats van druk en wrok over onszelf van onze vijanden te brengen ... Laat ons onze plaatsen weten!

Anatolianisme heeft als uitgangspunt dat de belangrijkste bron van de Turkse cultuur Anatolië zou zijn (Anadolu) en de belangrijkste basis van deze gedachte is dat het Turkse volk na 1071 een nieuwe civilisatie in Anatolië had gebouwd ze wonnen in de Slag van Manzikert. In het vroege republikeinse tijdperk hebben sommige intellectuelen voorgesteld om de oorsprong van het Turkse nationalisme te zoeken in Anatolië, niet in "Turan".

Hilmi Ziya Ülken, een van de grondleggers van anatolianisme, was bezwaar tegen neo-ottomanisme en pan-islamisme, evenals turanisme. Tussen 1918 en 1919 publiceerde hij de tijdschrift Anadolu met Reşat Kayı. In 1919 schreef Ülken een boek met de titel Anadolunun Bugünki Vazifeleri (Huidige taken van Anatolië), maar het werd niet gepubliceerd. In 1923 publiceerde Ülken en zijn vrienden het tijdschrift Anadolu. Ze hebben gewerkt om een alternatieve gedachte te vormen aan het Ottomaanse, het islamitische en het turanisme, en ze waren tegen de specificiteit van de Turkse geschiedenis, die hun oorsprong buiten Anatolië hadden. Hun conclusie was Memleketçilik (memleket betekent "geboorteland").

De spanning tussen pan-turks en pan-islamitisch Turks-nationalisme bleef in het moderne seculiere Turkije. Na de Turkse staatsgreep in 1980 werd de compromisoplossing van een Turks-islamitische synthese (Türk-İslam sentezi) de officiële staatsideologie verklaard.