Tronie (schilderkunst)

In de schilderkunst van 1500 tot 1700 was een tronie een portretstudie van een naamloos model.

Voorbeeld van een tronie: Meisje met de parel (Johannes Vermeer, ca. 1665)

Het woord tronie komt uit het Nederlands en betekent "kop" of "gezicht". Het stamt uit het Middelnederlands, troongie of trongie, en is ontleend aan het Franse tronge. Hoewel het woord tronie in de kunstwereld een internationaal begrip is geworden voor Nederlandse schilderijen uit de Gouden Eeuw, stamt het genre waarschijnlijk uit Italië en kwam via Antwerpen naar de Noordelijke Nederlanden.

Tronies (of karakterkoppen) geven het hoofd van een anoniem model in buste-lengte weer voor een neutrale achtergrond. Het waren voorbereidende oefeningen in het uitbeelden van leeftijd, voorkomen, karakter, aankleding of stemming, en werden meestal niet in opdracht vervaardigd. Tronies kunnen een grote zeggingskracht en artistieke vaardigheid van de kunstenaar tonen. De herkenbaarheid van het model is ondergeschikt aan de uitbeelding van het uiterlijk. Niettegenstaande dat het oefeningen waren, werden ze als zelfstandig kunstwerk verkocht. In de Gouden Eeuw was er een levendige markt voor tronies.

Onder kunsthistorici bestaat discussie of een tronie een genre is.