Trompe-l'oeil
Trompe-l'oeil is een schildertechniek die bedrieglijk realistisch aandoet. Het woord trompe-l'oeil is Frans en betekent letterlijk "bedrieg het oog", ofwel gezichtsbedrog.
Toepassingen
Over het algemeen wordt het in stillevens toegepast maar ook in muurschilderingen om bijvoorbeeld de echte aanwezigheid van pilaren of standbeelden te suggereren. In plafondschilderingen kan met deze techniek gesuggereerd worden dat er bijvoorbeeld een koepel op de ruimte aanwezig is zoals in de kerk van Sant'Ignazio te Rome. Een specifieke vorm van de trompe-l'oeil is de anamorfose.
Door het zeer nauwkeurig schilderen van de vormen en vooral de schaduwen van de voorwerpen wordt een sterke illusie bereikt. De belichting moet dan strikt overeenkomen met de belichting die van nature in de ruimte aanwezig is. Deze zeer bewerkelijke en kunstige vorm van schilderen kan worden gezien als een begerenswaardig ambacht, dat ook vrij kostbaar was.
Geschiedenis
De Romeinen gebruikten deze techniek al door op muurschilderingen doorkijkjes naar bijvoorbeeld een tuin te schilderen. Voorbeelden hiervan zijn overgebleven in Pompeï.
In de Renaissance werd de techniek geperfectioneerd, en werd in kloosters, kerken of andere ruimtes bijvoorbeeld een extra deur of raam gesuggereerd. Daarmee werd de ruimtelijkheid vergroot. Wat dit betreft lijkt de techniek wel wat op het gebruik van spiegels om een ruimte groter te laten lijken.
De techniek werd echter ook gebruikt voor kleine stillevens, bijvoorbeeld met als onderwerp memento mori.
Vandaag de dag worden huizenhoge muurschilderingen in trompe-l'oeil gerealiseerd op kale muurvlakken, zoals in de Franse plaatsen Cannes en Langres en het Zweedse Gävle. Zelfs vrachtwagens worden zo beschilderd dat men de indruk krijgt erin te kunnen kijken.
Schilders
In trompe-l'oeil gespecialiseerde schilders waren:
- Cornelius Gijsbrechts 1630-1675
- Jacob de Wit 1695-1754
- Raphaelle Peale 1774-1825
- William Michael Harnett 1848-1892
- John Frederick Peto 1854-1907
- Claude Raguet Hirst 1855-1942
- Charles A. Meurer 1865-1955
- Nicholas Alden Brooks 1880-1904
- Victor Dubreuil (actief van 1886 tot ca. 1900)
- Kenneth Davies Born 1925
- Henri Bol 1945-2000
- John Pugh
- Julian Beever
Ook Salvador Dalí en (in Nederland) Samuel van Hoogstraten waren bedreven in het genre.
Afbeeldingen
Raphaelle Peale 1823
Hedendaags trompe-l'oeil van de Panagia te Folegandros
Trompe-l'oeil (anamorfose) in Wellington (Nieuw-Zeeland)
Trompe-l'oeil in Lyon
Grisaille van stucornament
Trompe-l'oeil van Johann Heinrich Füssli
Trompe-l'oeil in New York
Trompe-l'oeil in Keulen
Trompe-l'oeil in Pont-de-Vaux, Frankrijk
Externe link
 |
Zie de categorie Trompe l'oeil van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |