Sölring

Het Sölring (ook: Söl'ring) is het Noord-Friese dialect gesproken op het eiland Sylt (Noord-Fries: Söl).

Noord-Friese dialecten

Hoewel het dialect van oorsprong verwant is aan de dialecten van Föhr en Amrum, het Fering resp. Öömrang, lijkt het uiterlijk op geen ander Noord-Fries dialect. Het is zeer slecht te verstaan voor sprekers van andere soorten Noord-Fries en is ook voor buitenstaanders erg weerbarstig. Het eiland Sylt bevond zich in het verleden dan ook in een unieke positie: aan de ene kant als eiland erg geïsoleerd liggend, zodat het zijn eigen klanken kon ontwikkelen, anderzijds van alle kanten beïnvloed: door het nabije Deens, en dan bijzonder het Jutlandse dialect (dat sterk zijn sporen naliet in de woordenschat), door verschillende andere Noord-Friese dialecten, door het Platduits en mogelijk ook door het Nederlands en Engels.

Met de opkomst van het massatoerisme sinds eind negentiende eeuw - waaraan de aanleg van de Hindenburgdamm nog extra bijdroeg - raakte het Sölring in verval. Er immigreerden veel sprekers van verschillende Duitse streektalen, die voor de verstaanbaarheid overstapten op het Hoogduits. Ook kwamen er meer sprekers van het Platduits, geïmmigreerd vanaf het vasteland. Hierdoor gingen de meeste Friezen uiteindelijk over op het Duits als taal voor dagelijkse communicatie, waarin men ook de kinderen ging opvoeden. Ook de taalonderdrukking onder Adolf Hitler droeg bij aan het verval van dit dialect. Thans is het Sölring beperkt tot een paar honderd sprekers of slechts enkele procenten van de totale Sylter bevolking.

De kleine populatie die nog Fries spreekt mag zich verheugen in erkenning en pogingen van de overheid om het gebruik van de taal te bevorderen. Er zijn enkele peuterspeelzalen waar kinderen in de taal kunnen worden ondergedompeld, zodat ze opgroeien als bijna-moedertaalsprekers. Ook op verschillende basisscholen wordt de taal onderwezen. Over het algemeen wordt er positief tegen de taal aangekeken. De samenwerking met ijveraars voor de andere Deense taalminderheid en de streektaal Platduits, verloopt goed.

Een bekende Sölringtalige dichter was Jens Emil Mungard (1885 - 1940).