Stroomstootwapen

Een stroomstootwapen, ook wel elektroschokwapen of Taser genoemd, is een wapen waarmee elektrische schokken kunnen worden toegediend. Met dit wapen kan men de spieren van het lichaam tijdelijk verlammen. De politie gebruikt het stroomstootwapen in situaties waarbij het gebruik van geweldsmiddelen zoals een wapenstok, pepperspray of een stunbag niet effectief is en waarbij het gebruik van zwaardere geweldsmiddelen zoals een vuurwapen of een politiehond niet wenselijk is vanwege risico's voor de te overmeesteren persoon of omstanders.

Taser X2
Taser X26
Stroomstootwapen voor vee, ca. 1950
Militaire versie van de Taser

Een ander type stroomstootwapen wordt in abattoirs en door boeren gebruikt om vee op te drijven.

Werkingsprincipe

Een stroomstootwapen bestaat uit een batterijgevoede wisselrichter welke van de lage gelijkspanning van de batterij een wisselspanning maakt van enige honderden volts. Deze spanning wordt met een aantal uit diodes en condensatoren bestaande spanningsverdubbelaars verder verhoogd en in een laatste impulstransformator opgetransformeerd tot 2-10 kV. De schakeling vertoont gelijkenis met een elektronenflitser, een stroboscooplamp, een elektrische vliegenmepper en schrikdraad.

Taser

Taser is de merknaam van een veel voorkomend stroomstootwapen. Een X26-Taser schiet twee naalden af die in de huid doordringen waarna de elektrische schok wordt toegediend. Het gevolg is dat de spieren van het doelwit verkrampen waardoor hij of zij tijdelijk buiten gevecht wordt gesteld. Voordeel van dit systeem is dat de elektrische schok op afstand wordt toegediend. Zonder dit afstandssysteem faalt het gebruik van een stroomstootwapen relatief vaak omdat het niet altijd mogelijk blijkt de elektrodes correct tegen het lichaam te houden. De opvolger van de X26 is de X26P, die lichter van gewicht is. Daarnaast heeft de X26P een grotere accucapaciteit en is hij digitaal uitgerust waardoor de transparantie in het gebruik beter gewaarborgd blijft. Met het laatste model, de X2, kan twee maal achter elkaar geschoten worden, wat de effectiviteit in het gebruik verhoogt. Fabrikant TASER International verkoopt haar producten in Nederland alleen aan de politie en stelt dat het een niet dodelijk wapen is.

Gezondheidsrisico's

Voor de meeste mensen zal de stroomstoot geen negatieve gevolgen hebben, zo blijkt uit diverse onderzoeken. Als het wapen gebruikt wordt op mensen die lijden aan hartziektes of aan andere aandoeningen, zou een toegediende stroomstoot fataal kunnen zijn, maar de meeste onderzoeken die daar specifiek naar keken hebben laten zien dat die risico's zeer klein of zelfs verwaarloosbaar zijn. Een test uit 2007 door de Cleveland Clinic toonde aan dat Tasers de werking van pacemakers of implanteerbare defibrillators niet verstoren.[1] Uit onderzoek door artsen van de eerste hulp van het Medisch Centrum van de Universiteit van Californië in San Diego bleek dat de Taser geen blijvende effecten heeft op gezonde proefpersonen.[2] Een derde onderzoeksrapport constateerde dat er ongeveer duizend keer per dag een Taser wordt ingezet door de politie, waardoor tot en met 2015 in totaal 2.370.000 burgers een stroomstoot hebben gekregen.[3] Onderzoek door Amnesty International in 2012[4] gaf de schatting dat er tot op dat moment naar schatting 500 personen zouden zijn overleden na confrontaties met de politie waar een stroomstoot werd toegediend; dat komt neer op ongeveer 1 op de 5.000 personen (0,02%). Er zijn diverse onderzoeken gedaan naar de effecten van stroomstootwapens, zowel in laboratoria als 'in het echt', waarbij is gekeken naar hartritmestoornissen, ademhaling, stofwisseling en stress.[5][6][7][8][9] Uit die onderzoeken blijkt keer op keer dat de Taser een klein risico oplevert voor gezonde volwassenen en dat sterfgevallen het gevolg zijn van andere factoren, zoals drugsgebruik, vooraf bestaande medische problemen of een opwindingsdelier.[10]

Een onderzoek in de Verenigde Staten door Reuters leverde informatie op over 1.005 personen die tussen 1983 en juli 2017 zijn overleden nadat door de politie een Taser was gebruikt - meestal als een van de geweldsmiddelen naast andere. De rapporten over deze voorvallen werden achterhaald in 712 gevallen en in tenminste 153 van die zaken was de Taser volgens de lijkschouwer of een medisch expert een van de oorzaken van het overlijden of een 'contributing factor'.[11] In alle andere gevallen was de dood het gevolg van een combinatie van hartaandoeningen of medische problemen, drugsgebruik en verschillende soorten trauma.

Volgens Taser zijn er slechts 24 gevallen waarin een dodelijke afloop kan worden gelinkt aan het stroomstootwapen. In al die gevallen zou de doodsoorzaak niet de stroomstoot zelf zijn geweest, maar verwondingen als gevolg van de stroomstoot, zoals een val of een brand. De leverancier van het wapen benadrukt dat goede training noodzakelijk is voordat een stroomstootwapen zou mogen worden gebruikt.

Nederland

Pilot arrestatieteams 2009

In Nederland is in 2009 een proef van start gegaan met de inzet van het wapen bij arrestatieteams van de politie. In mei 2009 werd voor het eerst een Taser gebruikt door een arrestatieteam dat een man uitschakelde die volgens de politie onder invloed van wiet en cocaïne 'helemaal door het lint' ging. Tussen 2009 en 2011 werd de Taser vooral ingezet bij psychotische, suïcidale verdachten, of mensen onder invloed van drank of drugs.[12] Volgens onderzoek van de Politie Academie is de Taser tijdens de pilot achttien keer gebruikt en is de inzet effectief geweest. In twee gevallen is er een klacht ingediend, maar beide klachten zijn ongegrond verklaard. De gebruikers vinden de Taser ondanks het beperkte aantal inzetten een goede aanvulling op hun geweldmiddelen: de Taser is namelijk ook een aantal keren met positief resultaat alleen ter dreiging ingezet. Verder is het positief dat de verdachte zo min mogelijk schade wordt berokkend: de Taser is 'eerste keus' omdat het letsel door toepassing van fysiek geweld, de stunbag of de hond in de regel veel groter is. De richtlijn die de politie in Nederland hanteert is dat de Taser niet ingezet mag worden op zichtbaar zwangere vrouwen, kinderen onder de 12 jaar en mensen met zichtbare ademhalings- of andere ernstige gezondheidsstoornissen. Een groep die niet benoemd is in de richtlijn van de politie, maar waar men in de praktijk wel voorzichtigheid betracht zijn ouderen (60 jaar en ouder). Op deze groep zal niet snel een stroomstootwapen worden ingezet, zo gaven de politieteams aan in het onderzoek uit 2011.[13]

De onderzoekers deden de aanbeveling de Taser in te voeren als standaardbewapening voor de Aanhoudings- en Ondersteuningsteams (arrestatieteams). Daartoe moest er zo spoedig mogelijk een gecertificeerde opleiding komen voor Taser gebruikers en alleen gecertificeerde teamleden zouden gerechtigd moeten zijn de Taser te gebruiken.[13]

Pilot straatteams 2017 - 2018

Van februari 2017 tot en met februari 2018 experimenteerde de Nederlandse politie met stroomstootwapens in straatteams in vier eenheden. Politiemensen in Zwolle, Amersfoort en de Eenheid Noord-Nederland werkten met het stroomstootwapen, evenals de hondengeleiders in Rotterdam. In totaal werden 300 politiemensen opgeleid door de Politieacademie om het stroomstootwapen te gebruiken.[14] De evaluatie van de pilot kwam tot de conclusie dat het stroomstootwapen tot effectiever en veiliger politieoptreden leidde. De politie constateert dat de dreiging van het stroomstootwapen het belangrijkste effect is. Wel is de effectiviteit afhankelijk van de wijze waarop het wapen wordt gebruikt. Bij personen met verward gedrag moet worden voorkomen dat het wapen lichtvaardig ingezet wordt. De politie wil de risico's tot een minimum beperken door opleiding en training. Kritisch is de evaluatie over de zogenaamde stundrive mode: het wapen direct op de huid van de verdachte zetten. Dat is 'beperkt effectief en omstreden' aldus de politie en moet beter gereguleerd worden.[15]

Landelijke invoering 2019

In november 2019 maakte Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid bekend dat agenten een stroomstootwapen krijgen om zich te verdedigen. Er worden 17.000 agenten met de Taser uitgerust en het kabinet trekt daar 30 miljoen euro voor uit. Korpschef Erik Akerboom pleitte eerder voor invoering van de Taser na nieuwe incidenten waarin agenten geconfronteerd werden met geweld en bedreigingen. Mensenrechtenorganisatie Amnesty International zet vraagtekens bij het wapen vanwege risico's voor de gezondheid en het gebruik van de stundrive mode. Volgens de minister zijn er geen of verwaarloosbare gezondheidsrisico's: "Het is heel even onprettig". De minister hoopt dat in 2021 alle politieagenten ermee zijn uitgerust.[16]

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.